Roadmap Next Economy

We leven in een tijdperk van transformatieve veranderingen. Wereldwijd heeft dit grote gevolgen. Zo ook voor de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. In samenwerking met Jeremy Rikfin is een Roadmap Next Economy ontwikkeld. Hierin worden een langetermijnstrategie en een actieprogramma voor deze regionale economie beschreven, die de transitie naar de nieuwe economie moeten verwezenlijken.

De Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) staat voor grote uitdagingen. De economische structuur leunt sterk op goederentransport in Rotterdam, publieke dienstverlening in Den Haag, glastuinbouw in het Westland, en techniek en ICT in Delft en Zoetermeer.

Dit is aan grote veranderingen onderhevig. Het is de vraag of deze sectoren ook de komende decennia voldoende groei en werkgelegenheid zullen bieden.

Het is de vraag of de sectoren transport, logistiek, publieke dienstverlening en tuinbouw de komende decennia voldoende groei zullen bieden in de regio Rotterdam en Den Haag.

Maatschappelijke ontwikkelingen en problemen op de arbeidsmarkt

Daarnaast is sprake van een aantal maatschappelijke opgaven die om een antwoord vragen: verduurzaming en een inclusieve samenleving zijn twee van de belangrijkste.

Ook de startsituatie van de arbeidsmarkt is verhoudingsgewijs niet gunstig. Binnen de top vijf grote steden in Nederland zijn Rotterdam en Den Haag de hekkensluiters als het gaat om de groei van werkgelegenheid. Veel wijst er op dat het gaat om een structurele ontwikkeling, zoals de economische sectorenstructuur.

Kansen voor MRDH

Tegelijkertijd zijn er ook kansen:
De OECD heeft laten zien dat nog weinig wordt ingezet op het realiseren van agglomeratievoordelen.

De regio kent een goede fysieke infrastructuur.

De regio is ook bestuurlijk goed georganiseerd.

De regio kan ook bogen over een goede kennisinfrastructuur. Met drie Universiteiten die nauw samenwerken, drie algemene hogescholen en tal van specifieke hogescholen, alsmede de aanwezigheid van een aantal andere kennisinstellingen (zoals TNO en het Asscher Instituut) zijn de voorwaarden aanwezig om tot goede verbindingen te komen

Hoe nu verder? Roadmap Next Economy

Om te komen tot systematische reflectie op de vraag hoe de regio zich verder moet en kan ontwikkelen, is het initiatief genomen voor een Roadmap Next Economy.

Daarbij is de ondersteuning ingeroepen van het adviesbureau van de econoom Jeremy Rifkin, bekend van zijn publicaties over de Derde Industriële revolutie en The Zero Marginal Cost Society.

Jeremy Rifkin: 3 grote ontwikkelingen

De kern van Rifkins betoog is dat er drie grote ontwikkelingen bij elkaar komen:

• de omslag van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie
• de ontwikkeling van het internet of things
• grote veranderingen in transport en logistiek

Het huidige lineaire economische model gebaseerd op fossiele energie is niet langer houdbaar. Het zal zich in hoog tempo moeten transformeren naar een circulaire economie op basis van hernieuwbare energiebronnen (zero carbon & zero waste).

Paradigmaverschuiving

Deze paradigmaverschuiving van lineair naar circulair valt in de tijd samen met een digitale transformatie, die het bestaande economische model op een andere –maar minstens zo radicale -manier zal veranderen (zero marginal cost).

Van een gecentraliseerde, verticaal georganiseerde economie, naar een laterale, decentrale economie, gebaseerd op samenwerking, vereist een geheel nieuwe digitale, economische, sociale en kennisinfrastructuur.

Hiermee ontstaat een nieuw technologisch platform voor economische activiteit, met (digitale) informatie als dominante productiefactor. Deze brede ontwikkelingen vormen als het ware het decor waartegen de regio zijn eigen pad moet zien te vinden om te komen tot een structurele doorontwikkeling en vernieuwing van de economie.

5 transitiepaden naar de nieuwe economie

Er is besloten om transitiepaden te kiezen, als mogelijke ontwikkelingslijnen voor de nieuwe economie. Drie paden gaan over de fysieke infrastructuur die gebouwd moeten worden voor de nieuwe economie:

1. digitale infrastructuur rond communicatie en mobiliteit;
2. energie;
3. circulaire processen.

Twee paden zijn instrumenteel en faciliterend voor het realiseren van de nieuwe fysieke infrastructuur;

4. facilitering van transitie in de zin van nieuwe vormen van onderwijs, vaardigheden, arbeidsmarktafspraken en nieuwe bedrijfsmodellen,
5. nieuwe producten en diensten en nieuwe vormen van samenwerking.

Dit resulteert in het onderstaande coherente pakket van vijf onderling verstrengelde transitiepaden:

1. Digital Gateway to Europe: naar nul marginale kosten

Dit transitiepad omvat alle kwesties met betrekking tot betere digitale connectiviteit, big data platforms, slimme logistiek, slimme mobiliteit, sensoren, internet of things, etc. Dit omvat alle acties die ondernomen moeten worden om een uitgekiende digitale infrastructuur op te zetten, waarmee de regio zijn dataproductiviteit kan verhogen.

2. Smart Energy Delta: naar nul koolstof

Dit transitiepad omvat alles wat te maken heeft met onderling verbonden slimme energiesystemen, duurzame energiebronnen, conversie- en opslagtechnologie-energiebesparing, opslag van koolstofdioxide, warmte-uitwisseling en de gehele elektrische en waterstofinfrastructuur. Dit omvat alle acties die ondernomen moeten worden om in de regio een infrastructuur voor hernieuwbare energie op te zetten.

3. Circular Economy: naar nul afval

Dit transitiepad omvat alles wat te maken heeft met het gebruik en hergebruik van hulpbronnen en afvalstromen binnen de regio: recycling, upcycling, biogebaseerde materialen en schone technologieën. Dit omvat alle acties die ondernomen moeten orden om van de regio een circulair knooppunt te maken.

4. Entrepreneurial Region: naar nieuwe productiviteit

Dit transitiepad omvat alle relevante bouwstenen voor de nieuwe economie: nieuwe ondernemingsmodellen, nieuwe producten en diensten, nieuwe cliënten, nieuwe vormen van samenwerking, disruptieve innovaties, van start-ups naar scale-ups, wetten en regels, living labs en barrières die weggenomen moeten worden om de nieuwe economie op te bouwen. Dit betreft alle acties die uitgevoerd moeten worden om in de regio een ondernemende cultuur en structuur te creëren.

5. Next Society: naar een inclusieve maatschappij

Dit transitiepad omvat verschillende aspecten van de toekomstige maatschappij in onze regio. Het gaat over nieuwe arbeidsmarktafspraken, nieuwe vaardigheden en nieuwe onderwijsvormen, gemeenschapsbezit, burgercoöperaties, bottom-upbewegingen, sociale ondernemers en sociale innovatie. Dit omvat alle acties die ondernomen moeten orden om een meer inclusieve maatschappij op te bouwen.

De nieuwe economie

De nieuwe economie heeft vele vormen en gezichten: een digitale, deel-, biogebaseerde, circulaire, maker- en roboteconomie. Deze economie is steeds sterker gebaseerd op zijdelingse relaties en kleinschalige, lokaal georganiseerde netwerken van producenten en consumenten, in plaats van verticaal geïntegreerde structuren.

De nieuwe economie is steeds sterker gebaseerd op zijdelingse relaties en kleinschalige, lokaal georganiseerde netwerken van producenten en consumenten, in plaats van verticaal geïntegreerde structuren.

Metropoolregio’s worden de motor van de nieuwe economie en de toekomst van Europa is de toekomst van de (transnationale) regio’s’. Dit zal onvermijdelijk leiden tot een sterke concurrentie tussen Europese regio’s.

De nieuwe economie wordt tevens gekenmerkt door grote onzekerheid en disrupties; veel traditionele sectoren zullen verdwijnen. Maar er zullen ook nieuwe sectoren ontstaan die kansen bieden voor nieuwe bedrijven.

 

Bron: mrdh.nl