Een werkomgeving waar je helemaal jezelf kunt zijn en je durft uit te spreken. Helaas op veel plekken een utopie. Bijna 20% van hoogopgeleiden zoekt een andere baan omdat ze een angstcultuur ervaren. Terwijl juist een psychologisch veilige omgeving de sterkste bijdrager is aan het presteren van een team. Hoog tijd om hier wat aan te doen. Maar wat is precies deze psychologische veiligheid en hoe verbeter je het?
Zoek het randje op
Misschien herken je het: met een groep hechte vrienden raak je in een verhitte discussie over je politieke voorkeur. Gevoelige onderwerpen schuwen jullie niet. Al staan de opvattingen regelrecht tegenover elkaar, je bent niet bang om jouw mening te verkondigen en te verdedigen. Ook al is die misschien heel anders dan die van je vrienden en zoek je soms het randje op, je durft het risico te nemen om volledig jezelf te zijn. Jezelf te blijven. Analyse: een zeer hoge psychologische veiligheid!
Psychologische veiligheid is de mate waarin je je veilig voelt om interpersoonlijke risico’s te nemen in je team.
Maar wat is psychologische veiligheid precies? Psychologische veiligheid wordt gedefinieerd als de mate waarin je je veilig voelt om interpersoonlijke risico’s te nemen in je team. Het reflecteert hoe je team het sociale klimaat bestempelt en is een graadmeter van de bereidheid van teamleden om er op te vertrouwen dat anderen geen misbruik maken van hen.
Nu de volgende herkenbare situatie. Je werkt in een team waar ‘dingen’ spelen. Je voelt meteen spanning, een olifant in de ruimte. Maar niemand durft wat te zeggen. Men spreekt elkaar niet aan. Eigen meningen blijven achterwege en teamleden vragen elkaar eigenlijk nooit om hulp. Analyse: duidelijk weinig tot geen psychologische veiligheid. Maar soms is het wat lastiger te herkennen. Sluipt het je team binnen. Bijvoorbeeld wanneer alles pais en vree lijkt te zijn, maar er bij het koffieapparaat over elkaar geklaagd wordt. Of uit het zich in het harmonieuze team dat geen risico’s durft te nemen. Ook in dit geval ontbreekt het aan psychologische veiligheid. En het niet durven nemen van risico’s is een probleem. Zonder het nemen van risico is er namelijk geen innovatie en dus geen vooruitgang!
Hoe verbeter je de psychologische veiligheid in je team?
Ik geef je hier een paar tips voor het verbeteren van psychologische veiligheid:
- Geef het goede voorbeeld
Stel jezelf als servant leader kwetsbaar op. Deel fouten die je hebt gemaakt en laat zien dat het niet erg is om eens een risico te nemen. Laat teamleden jouw ideeën challengen. - Wees inclusief
Betrek iedereen in het team, probeer andersdenkenden de ruimte te geven om een ander geluid te laten horen. - Kijk vooruit
Voorkom dat er naar een schuldvraag gezocht wordt. Stuur naar het bedenken van oplossingen en hoe er van fouten geleerd kan worden. - Sta achter het team
Ondersteun en representeer het team bij de omgeving. Geef credits aan het team en zorg dat het team elkaar onderling aanspreekt en op een gezonde manier conflicten aangaat.
Tips voor psychologische veiligheid en online – thuiswerken
Nu veel teams een hybride vorm van zowel face to face werken als online werken hebben, is het van nog groter belang om extra aandacht te hebben voor de gezamenlijke teamgeest. Naast de collectieve spirit, is ook het oog hebben voor het individu extra belangrijk. Want je komt elkaar nu minder vaak tegen bij het koffieautomaat voor een informeel praatje. Daarom een aantal specifieke tips:
- Maak de drempel om bij te dragen zo laag mogelijk
Online videoconferencing tools maken het heel makkelijk om een signaal te geven. Maar vaak zijn dat binaire signalen (ja/nee) en weet niet iedereen de functionaliteit te vinden. Gebruik liever chat of maak een anonieme poll om stemmingen te meten. - Zet allemaal je video eens uit in een vergadering
Door je video uit te zetten ben je heel gefocust op het luisteren en minder geneigd af te gaan op interpretaties van lichaamstaal. - Gebruik break-out rooms
In kleinere groepen spreken mensen zich sneller uit en durven ze eerder nieuwe ideeën te delen, om ze daarna plenair te delen. - Spreek na afloop de mensen die stil waren
Probeer na een meeting eens een informeel gesprek te beginnen met degenen die wat stiller waren. Gebruik hierbij de tips uit de vorige paragraaf.
Meet zelf de psychologische veiligheid in je team
Het meten van psychologische veiligheid is makkelijker dan je misschien denkt. Met een vragenlijst ontwikkeld door Harvard professor Amy Edmondson – wetenschappelijk verantwoord dus – meet je snel hoe je team haar sociale klimaat beoordeelt. Een zevental vragen levert een totaalbeeld van psychologische veiligheid in het team.
Scrum Academy heeft daarom een tool ontwikkeld waarmee je psychologische veiligheid kan meten. Met de tool maak je gemakkelijk een enquête aan voor je eigen team. Je deelt de link met je team en zij vullen – volledig anoniem! – de enquête in. De resultaten zijn meteen grafisch in te zien. Neem de resultaten mee in je retrospective en bespreek ze met je team. Herkennen en erkennen van het ontbreken van psychologische veiligheid is de eerste stap naar het verbeteren er van.
Nu lekker zelf aan de slag! Leg de psychologische veiligheid van je team bloot en zet stappen om deze te verbeteren.
Door: Martijn van Asseldonk
