Open vragen vormen een warme uitnodiging aan de ander om ‘hun verhaal te vertellen’. In hun eigen woorden. Tijdens het formuleren van dit verhaal gebeurt er van alles in het proces van motivatie. Mensen gaan nadenken om een antwoord te formuleren en zo komen er allerlei spullen, een hoop stof, een hoop troep en een hoop zinvolle gadgets uit de oude schuur van het brein naar voren. In dit verhaal zit een schat aan waarde die je nodig hebt om de ander te steunen in diens weg tot meer motivatie. Je luistert hier dus zorgvuldig naar.
Open vragen – vragen die je niet eenvoudig met ja of nee kunt beantwoorden – kom je in veel verschillende methoden en theorieën over gespreksvoering tegen. Ook in andere communicatiemodellen, theorieën en technieken is dit een veelgebruikt begrip. Dat je deze vorm van vragen zoveel tegenkomt, is niet voor niets: open vragen nodigen uit en zetten daarmee aan tot onderzoek, reflectie of beweging. Ze bieden ruimte aan de ander en ze zetten de ander aan het werk. Een open vraag dwingt op een vriendelijke manier tot het nadenken over het antwoord en de betekenis daarvan.
Voorbeelden van vragen
In de casussen van hoofdstuk 1, 2 en 3 in het boek Motiveren kun je leren las je al wat voorbeelden waarbij open vragen werden gebruikt. Ook in het voorbeeld van Mark en Hebe werd de open vraag ingezet. Het verschil tussen een open en een gesloten vraag ligt vooral in de ruimte om te vertellen. Kijk maar eens naar deze voorbeelden. Het onderwerp is hetzelfde, maar de reacties zullen heel verschillend zijn:
Gesloten vraag: ‘Heb je een fijne relatie met je collega’s?’
Reactie: ‘Mwah …’
Open vraag: ‘Hoe ervaar je het contact met je collega’s?’
Reactie: Een uitgebreid verhaal over het team, de leuke collega’s, die roddelende collega, dat conflict dat sluimert, het andere team dat ongezellig is, herinneringen aan ervaringen in vorige teams, enzovoort.
Gesloten vragen
Een gesloten vraag richt zich op specifieke informatie of kan worden beantwoord met ja of nee. Bijvoorbeeld:
- Werk je hier al lang?
- Heb je vaker dit soort ideeën?
- Hoe groot is je team?
Of heel praktische zaken zoals:
- Hoe oud ben je?
Soms heb je informatie nodig in een gesprek en dan kan een gesloten vraag natuurlijk helemaal geen kwaad. Als je informatie nodig hebt, stel dan vooral de vragen die daar antwoorden over geven. Maar, gesloten vragen zetten de ander niet echt aan het werk, ze moeten hoogstens even graven naar de informatie die wordt gevraagd. Op het vlak van motivatie gebeurt er waarschijnlijk niets.
Open vragen
Kortom: als je bezig bent met motivatie en persoonlijke groei wil je allerlei processen aan de gang zien te krijgen, die zich vooral bij de ander afspelen. Er moet gerommeld worden in de schuur. Open vragen zijn daarin een gouden hulpmiddel. Voorbeelden van open vragen zijn:
- Wat brengt jou hier vandaag?
- Hoe is het?
- Wat wil je?
- Wat zou ik voor je kunnen betekenen?
- Hoe zou jouw leven eruitzien als dit gelukt is?
- Wat maakt het zo belangrijk voor jou?
- Wat helpt je daarbij?
- Hoe zou je willen dat de dingen anders zouden zijn?
- Wanneer is de kans het grootst dat …?
- Wat denk je dat je zult verliezen als je X opgeeft?
- Wat heb je eerder geprobeerd om dit te veranderen?
- Hoe lukte dit je eerder?
- Wat wil je hierna doen?
Deze lijst is allesbehalve uitputtend.
TIP!
Zit je te wachten op een idee over hoe je kunt groeien in gespreksvoering? Als je een stukje gesprek van jezelf opneemt op video of audio kun je horen welke vragen jij nu al veel gebruikt. Het is ook interessant om juist goed te luisteren naar de reactie van anderen en dan terug te kijken naar wat jij hebt gedaan dat je zo een boeiende reactie hebt gekregen. De meeste mensen zijn bij zo’n opname geneigd vooral te kijken naar wat ze zelf doen, terwijl wat de ander doet veel meer informatie geeft over het effect van wat ze hebben gedaan. Luister naar wat werkt, want veel van deze en andere gesprekstechnieken zet je waarschijnlijk al in. Zo ontdek je wat al werkt en waarmee je je repertoire nog kunt aanvullen.
Wissel open en gesloten vragen af
Open vragen werken. Ze zetten de ander aan het werk en maken het mogelijk om de motivatie te verkennen. Toch kom je er met alleen maar open vragen niet. Als je alleen maar open vragen achter elkaar stelt, wordt het een soort interview en op een gegeven moment wordt het brein van de ander daar ook moe van. Je krijgt meestal steeds kortere antwoorden. Probeer het maar eens uit. En als je binnenkort merkt dat je steeds kortere antwoorden krijgt, denk dan even na over wat jij aan technieken inzet en varieer ermee.
- Dit artikel komt uit het boek motiveren kun je leren dat op de Longlist staat voor Managementboek van het Jaar. Je bestelt het op Boom.nl >>
- Alle genomineerde boeken vind je hier >>>
Door: Marlies Jellema
