We staan op de drempel van een splinternieuw en onzeker decennium, in een wereld met volop dynamiek. Wat kunnen we leren van de afgelopen jaren ’10 voor de komende jaren ’20, over zinvol omgaan met een beladen begrip, dat ontstaat vanuit die onzekerheden? Ofwel, hoe gaan we in het nieuwe decennium om met risico’s? En durven we ook de kansen vanuit die onzekerheden te benutten? Wat voor leiderschap vraagt dit eigenlijk, van formele én informele leiders?
Onze hoogontwikkelde samenleving bevat ze in alle soorten en maten: risico’s. Voorbeelden zijn cyberaanvallen en datalekken, werkloosheid door ontwrichtende technologieën of bacteriën die resistent zijn geworden tegen antibiotica. Wat wordt het ultieme risico voor het nieuwe decennium? Hoogstwaarschijnlijk de door de mens veroorzaakte klimaatverandering. Veel effecten daarvan zijn nog onzeker, abstract, ver weg. Ze raken vooral anderen. Denk hierbij aan zeespiegelrijzing en verdwijnende koraalriffen of aan schaarste in de voedselvoorziening door langdurige droogte. Klimaatverandering heeft tevens talloze onzekere economische effecten, zoals stranded assets. Dit zijn aandelen van bedrijven in sectoren als de fossiele energiewinning, die over een aantal jaar zomaar waardeloos kunnen worden. Er zijn echter nóg twee effecten die abstracte klimaatrisico’s ineens een stuk concreter maken. Dit zijn afnemende gezondheid en sociale instabiliteit, effecten die onszelf rechtstreeks kunnen raken. Gezaghebbende studies van de Centers for Disease Control and Prevention en de American Psychological Association wijzen op een toename van ademhalingsproblemen en astma. Ook krijgen meer mensen hart- en vaatproblemen. Naast fysieke gevolgen wijzen deze onderzoeken op een stijging van mentale gezondheidsproblemen. Die zijn het gevolg van bezorgdheid, stress en depressie. Dergelijke mentale problemen dragen bij aan sociale spanningen in de samenleving, met een toename van agressie, geweld en misdaad.
