Wat blijft er voor je over als formele leider bij gespreid leiderschap? Waarvoor ben je als leider bedoeld? Ben je er alleen nog voor de shit, zoals een leider verzuchtte in hoofdstuk 1 van het boek Werk maken van gespreid leiderschap? Het traditionele en hardnekkige leiderschapsbeeld is de leider op de sokkel. De leider die als professionele problemenoplosser snel oplossingen voor allerlei problemen moet vinden en dat ook nog zo efficiënt en effectief (meetbaar) mogelijk. De leider als held die alles beter hoort te weten, visionair is en door een combinatie van sturen (push) en motiveren en verleiden (pull) mensen in beweging brengt en houdt. Wat blijft er over als je niet meer gericht bent op het zo snel mogelijk aandragen van allerlei kortetermijnoplossingen? Wat is je plek als ontsokkelde leider?
Volledige zelfsturing door professionals leidt tot problemen
Er is ook bij gespreid leiderschap nog steeds een belangrijke plek voor de formele leider. Vanuit je nieuwe leiderschapsplek heb je goed zicht op het totaal en op de omgeving. Die plek is op afstand en in verbinding, dus zeker niet afstandelijk. Vanuit deze leiderschapsplek heb je drie belangrijke aandachtsgebieden. Je bewaakt het waartoe en de leidende principes van de organisatie. Je houdt zicht op de gezondheid van de processen en de samenwerking in de organisatie. En je zorgt mede voor een goede verbinding tussen de organisatie en de omgeving.
Volledige zelfsturing door professionals leidt in de praktijk tot problemen. Dat komt doordat deze drie belangrijke functies van leiderschap lastig in te vullen zijn door mensen die deel uitmaken van een team dat bezig is in het primaire proces van de organisatie. Als je midden in het bos staat, zie je wel bomen in je nabijheid, maar niet meer het bos. De leider heeft de belangrijke taak om vanuit de leiderschapsplek steeds weer het bos te zien.
Vragen voor de leider
Voorbeelden van vragen voor de leider:
- Zijn de keuzes die worden gemaakt nog wel in lijn met het wenkend perspectief of zit een kortetermijnoplossing het langetermijnperspectief in de weg?
- Is de balans tussen organiseren en leren nog de juiste, gezien ons wenkend perspectief?
Bij dit laatste speelt het altijd aanwezige spanningsveld tussen organiseren en leren een rol. Organiseren betekent routines aanleggen en ‘gedoe’ zo snel mogelijk reduceren. Het is bij organiseren niet de bedoeling dat je fouten maakt. Organiseren is gericht op weten. Leren is juist gebaat bij ‘gedoe’ en fouten maken om daarvan te leren. Leren is gericht op nog-niet-weten.
Beluister de podcast: Werk maken van gespreid leiderschap
Bron: Werk maken van gespreid leiderschap
Door: Robert Mentink
