Met bevlogen werknemers werk je plezieriger samen en kun je als organisatie superieure prestaties neerzetten. Om de bevlogenheid van werkend Nederland te stimuleren is het van 4 t/m 8 juni week van de bevlogenheid. Waar komt deze toegenomen belangstelling voor engagement vandaan en hoe stimuleer je dit?
Het belang van mentale fitheid
In de afgelopen decennia zijn de economie en de maatschappij sterk veranderd. Hierdoor wordt er steeds vaker een beroep gedaan op ons vermogen om leiding te geven aan onszelf. De belofte van levenslange baangarantie is verschoven naar kortdurende werkverbanden en freelance opdrachten. Het flexibele deel van de arbeidsmarkt omvat bijna vier op de tien werkenden als we de zelfstandigen meetellen. Wilmar Shaufeli en anderen beschrijven in hun dossier over bevlogenheid de diepgaande veranderingen die zich sinds het eind van de vorige eeuw voordoen in en rondom arbeid.
Deze veranderingen vergen andere vaardigheden. Zo brengen verandering en mobiliteit onzekerheid teweeg, waar werknemers adequaat mee om moeten kunnen gaan. Diversiteit op de werkvloer en het samenwerken in teams vereisen sociale- en communicatieve vaardigheden, zoals: assertiviteit, conflicthantering en samenwerking. Het tijd en plaats onafhankelijke werken en het wegvallen van extern toezicht maken het stellen en bewaken van de eigen grenzen noodzakelijk. Door de afwezigheid van een gedetailleerde taakomschrijving zijn eigen regie en initiatief van essentieel belang. Enzovoort. Deze voorbeelden illustreren dat het mentale kapitaal van werknemers steeds belangrijker wordt om taken goed te kunnen uitvoeren. Vakkennis en lichamelijke gezondheid zijn niet langer voldoende. Het gaat vandaag de dag ook om mentale fitheid en motivatie. Zonder deze fitheid en motivatie kan er niet aan de psychologische eisen worden voldaan die het moderne werk stelt. En dat is de reden dat er steeds meer aandacht komt voor bevlogenheid. Bevlogen werknemers zijn immers bij uitstek mentaal fit en gemotiveerd.
Bevlogen én betrokken werknemers
Recent onderzoek laat zien dat slechts één op de vijf van de Nederlandse werknemers bevlogen is (Shaufeli, 2017). En dat terwijl de ‘return on investment’ voor organisaties aanzienlijk is. Bevlogen werknemers zijn 200% klantgerichter, 18% productiever, verkopen 10% meer, verzuimen 27% minder en werken 62% veiliger. Bovendien zijn bedrijven met een groot aantal bevlogen mensen innovatiever, kwalitatiever en winstgevender. Mensen zijn bevlogen als ze energie halen uit het werk dat zij doen (het ‘I love my job’ effect). Hiervoor is het noodzakelijk dat ze werk doen dat past bij hun talenten en waarden. Bevlogenheid leidt tot maximale motivatie. Mensen zijn betrokken als ze zichzelf bij de organisatie vinden passen en achter de doelstellingen staan (het ‘I love my company’ effect). Hiervoor is het noodzakelijk dat ze zich verbonden voelen met de organisatie en op de juiste plek zitten. Als zo’n plek er niet is, dan moet je die proberen te creëren. Neem daarbij de werknemer als uitgangspunt en niet de plek. Betrokkenheid leidt tot maximale contributie. Werknemers die bevlogen en betrokken zijn, hebben hart voor hun werk én de organisatie. Een gouden combinatie.
Wat kun je als organisatie doen?
In hun zoektocht naar oplossingen voor problemen die ontstaan zijn in het industriële tijdperk lopen veel leiders achter de laatste managementhypes aan in de hoop dat die een eind kunnen maken aan de teruglopende bevlogenheid en productiviteit. Wat meestal ontbreekt is een grondige analyse van de huidige situatie. Net zoals een boom goede grond nodig heeft om tot bloei te kunnen komen hebben mensen een gezonde werkomgeving nodig om te kunnen floreren. Hoveniers raden aan om een bodemonderzoek te doen voordat je een boom plant. Hierdoor kun je precies zien welke voeding de grond heeft, of de zuurgraad verhoogd of verlaagd dient te worden en hoe het gesteld is met het biologisch evenwicht. Er zijn diverse factoren die bevlogenheid op organisatieniveau bevorderen. Die kun je onderbrengen in de categorieën: ruimte voor inspraak (autonomie), een goede sfeer (binding) en mogelijkheden voor groei (competentie). Je kunt de bevlogenheid in je organisatie cultiveren door teams en afdelingen door te lichten op factoren die energie geven en factoren die energie kosten. Vervolgens is het zaak om verbeteringen door te voren en vol te houden. Houdt daarbij rekening met de behoefte aan autonomie. Als werknemers hierbij het gevoel krijgen dat ze zelf invloed kunnen uitoefenen op hun werkomgeving zijn ze meer gemotiveerd en ervaren ze een hoger niveau van welzijn dan wanneer jij als leidinggevende aanpassingen in de werkomgeving doet.
Wat kun je zelf doen?
Om te beginnen kun je nagaan of je op dit moment floreert. Het onderstaande schema kan hierbij helpen (bron: Krauthammer). Hierin zie je wat er gebeurt als de verbondenheid met jezelf en de organisatie afneemt of juist toeneemt.
- Dead wood: lage verbondenheid met jezelf en de organisatie. Effect: je overleeft, verdort en haakt uiteindelijk af.
- Loose canon: hoge verbondenheid met jezelf, maar lage verbondenheid met de organisatie. Effect: je stelt tevredenheid boven het leveren van een bijdrage en wordt uiteindelijk ontslagen.
- Loyal soldier: lage verbondenheid met jezelf, maar hoge verbondenheid met de organisatie. Effect: je verwart waardering voor jouw bijdrage met voldoening en raakt uiteindelijk uitgeblust.
- Sweet spotter: hoge verbondenheid met jezelf en de organisatie. Effect: jouw talent dient zowel het persoonlijk als het gemeenschappelijke doel. Je overtreft jezelf.
Vraag je eens af: in welk kwadrant breng ik het grootste deel van mijn werkweek door? Vervolgens kun je nagaan wat ervoor nodig is om meer voldoening uit je werk te halen. Onder druk hebben we de neiging om te denken in dilemma’s waardoor we kiezen voor de organisatie opvatten als kiezen tegen onszelf (of andersom). De kunst is om optimaal betrokken te zijn bij de ontwikkeling van de organisatie én zelf te blijven groeien. Vanuit deze ’sweet spot’ kan zowel de bevlogenheid als de productiviteit toenemen. Omdat je als leidinggevende slechts kunt geven wat je hebt ontvangen is het allereerst zaak om je eigen ‘sweet spot’ te vinden. Vervolgens is de uitdaging om je werknemers naar deze plek te begeleiden.
Door: Ronald van der Molen
Ronald van der Molen is eigenaar van Transformatio. Hij begeleidt leidinggevenden, teams en organisaties die stevig willen of moeten veranderen zodat ze gaan floreren. Daarnaast verzorgt hij key-notes, workshops en columns over organisch leiderschap.
