De bestuurskamer van een organisatie wordt vaak gezien als een mysterieuze en soms angstaanjagende plek. Beslissingen die hier worden genomen kunnen grote gevolgen hebben voor iedereen binnen de organisatie. Maar wat als we deze ruimte, die vaak wordt geassocieerd met macht en conflict, kunnen transformeren? Wat als we van een schimmig moeras een speeltuin van constructieve samenwerking kunnen maken?
In mijn boek “De nieuwe bestuurscultuur begint bij jou” laat ik zien dat alle mensen in de Politieke Arena een soort masker opzetten. Achter dat masker zien we de persoon nog wel, maar die zien we in de rol van projectleider, directeur, of afdelingsmanager. Al die maskers hebben een gekleurde kant en een duistere kant: de gekleurde kant draagt bij aan een goede bestuurscultuur, de duistere kant breekt een goede bestuurscultuur juist af.
De Duistere Kant
De duistere kant van de maskers wordt gekenmerkt door geheimhouding, wantrouwen en het eigen belang voorop stellen. In een slechte bestuurscultuur worden beslissingen vaak achter gesloten deuren genomen, zonder transparantie of inspraak van de betrokkenen. Dit creëert een omgeving waarin misverstanden en conflicten welig tieren. Een slechte bestuurscultuur kenmerkt zich door:
- Gesloten deuren: Besluiten worden genomen zonder inspraak en zonder dat medewerkers inzicht hebben in de achterliggende redenen.
- Eigenbelang voorop: Niet het belang van de organisatie of een ‘strijd’ tussen ideeën staat centraal, maar iedereen strijdt voor het eigen belang.
- Machtsspelletjes: Besluitvorming is vaak gebaseerd op machtsposities in plaats van op de inhoudelijke beoordeling van ideeën.
Om de bestuurscultuur te verbeteren, is het belangrijk dat mensen de gekleurde kant van het masker opzetten. De bestuurscultuur verbetert al wanneer één iemand dat doet. Jij kan zo iemand zijn.
De Gekleurde Kant
Bij de gekleurde kant staan openheid, vertrouwen en samenwerking centraal. Hier wordt informatie gedeeld en worden mensen aangemoedigd om hun mening te geven. In deze omgeving voelen medewerkers zich gehoord en gewaardeerd, wat leidt tot constructieve samenwerking en innovatieve oplossingen. Een goede bestuurscultuur kenmerkt zich door:
- Openheid en vertrouwen: Informatie en beslissingen zijn transparant en toegankelijk voor iedereen in de organisatie.
- Strijd tussen ideeën: Binnen een cultuur van respect en vertrouwen wordt heel stevig gedebatteerd over verschillende ideeën. Moge het beste idee winnen!
- Spelenderwijs leren: Niet iedereen is even bedreven in de Politieke Arena. Ervaren spelers helpen minder ervaren spelers.
Zelf actie ondernemen
Je kunt zelf acties nemen die ervoor zorgen dat mensen de gekleurde kant van hun masker voor gaan zetten. Je kunt als ‘kundig adviseur’ stuurloosheid in de organisatie tegengaan en beslissingen afdwingen. Als ‘sluwe verleider’ kun je iemand die alleen met zichzelf bezig is verleiden om de blik te verbreden en geïnteresseerd te worden in de belangen van anderen. Als ‘focusbegeleider’ kun je bestuurders die verdwaald raken in details helpen om keuzes te maken en als ‘creativiteitscoach’ kan je mensen die alleen hun eigen oplossing kunnen zien helpen de blik te verruimen. Tenslotte kan je als ‘resultatenrealist’ overambitieuze collega’s die maar nieuwe ideeën blijven lanceren helpen om wat meer focus aan te brengen.
Het enige dat jij daarvoor hoeft te doen is goed analyseren wat er misgaat in de Politieke Arena. Dat doe je door goed te luisteren en je steeds af te vragen: ‘wat is er nodig om te zorgen dat iedereen de gekleurde kant van het masker opzet?’. Wanneer we met de ánder en met de inhoud bezig zijn, dragen we bij aan een goede bestuurscultuur.
Bron: De nieuwe bestuurscultuur begint bij jou
Door: Rogier Havelaar
Over de auteur
Rogier Havelaar is CDA-raadslid in Amsterdam. Hij heeft een achtergrond als organisatiesocioloog en filosoof. Rogier heeft managementervaring opgedaan binnen grote organisaties en familiebedrijven. Ook geeft hij trainingen en assessments aan bestuurders.
Uitnodiging webinar
Op donderdag 13 juni wordt het boek gelanceerd tijdens een live bij te wonen webinar waarin Femke Halsema (burgemeester van Amsterdam), Onno Aerden (publicist), Jan van den Bosch (ondernemer, presentator en bestuurder) en Linda van Zomeren (CEO van Centraal Boekhuis) onder leiding van Donatello Piraz in gesprek gaan over de bestuurscultuur in de Nederlandse politiek en bedrijfsleven. 13 juni, 19.15-20.30, CandyCastle Amsterdam (Erik de Roodestraat 14, 1056 AM). Volg live het webinar: https://www.youtube.com/watch?v=9Jm1m0adVGg
