Ik wierp een korte blik op mijn horloge. Je kent ze vast wel, zo’n horloge die naast tijd je hartslag, je snelheid, het aantal stappen en zelfs je slaap meet. Allerlei data verzamelt deze vriend voor mij en drukt mijn conditie uit in een graadmeter: VO2MAX. Zeg maar mijn FIT Indicator. Ik schrok, het was gedaald en niet zo zuinig ook.
Indicator als inspirator
De VO2MAX is voor mij een belangrijke graadmeter over hoe het met mijn conditie is gesteld. Het is een technisch verhaal en je moet er een beetje van houden, maar ik ervaar het als een ondersteunende indicator in het sturen op mijn gezondheid. Het gepresenteerde cijfer stelt mij namelijk indirect de vraag: doe ik de juiste dingen en doe ik ze juist? De VO2MAX maakt mij bewust en vertelt hoe mijn persoonlijk kwaliteitssysteem ervoor staat. Natuurlijk, kwaliteit bepaal je niet met cijfers en indicatoren alleen. Juist door betekenis te geven aan de waarde ervan (het verhaal achter de cijfers) kun je jezelf verbeteren. Bewustwording leidt zo naar een gerichte interventie zoals niet te lang zitten achter mijn laptop voor een blog, op tijd naar bed, letten op mijn voeding. Of juist even niks doen.
Gezond kwaliteitsmanagement
Mijn eigen kwaliteitssysteem verschilt eigenlijk niet zoveel met die in organisaties. Kwaliteit gaat in essentie over verbeteren. Een gezond kwaliteitssysteem daagt iedereen uit om het beste uit zichzelf te kunnen halen en daarmee de organisatiedoelen te verwezenlijken. Als het goed werkt, behoudt het systeem het goede en faciliteert het de beweging richting de verbetering. Indicatoren vertellen iets over hoe goed dat lukt en stelt organisaties in staat om succes te vieren, de verbetering te behouden en – zo nodig – bij te sturen. Indicatoren als verzuim, klachten, tevredenheid en wachttijden kennen we al langer, maar het hoog tijd voor iets anders. Indicatoren op gezondheid en vitaliteit van mensen vragen meer verbeeldingskracht en lef, omdat ze indirect meewerken aan de kwaliteit van organisaties. Juist deze indicatoren zijn essentieel en werken proactief. Vitaliteit dus als impliciete indicator voor kwaliteit, vrij verbeeld naar de VQmax. Een slimme indicator die iets vertelt over de conditie van de organisatie, waarin mensen het kloppend hart zijn.
Een gezond kwaliteitssysteem daagt iedereen uit om het beste uit zichzelf te kunnen halen
It’s the People, stupid!
Precies. Het gaat om mensen! Mensen waarvan je wilt dat ze vitaal zijn. Dan zijn ze namelijk beter in staat hobbels te nemen, niet gebaande paden te betreden en valkuilen onderweg te ontwijken. Vitale mensen beschikken daarnaast over meer energie, veerkracht en wendbaarheid. Die medewerkers gaan gewoon doen, creëren, staan open voor verandering, kortom geven de organisatie vleugels. Daag mensen uit om regie te nemen over hun eigen gezondheid en vitaliteit!
Reflex in ons oerbrein
En daar zit een interessante uitdaging. Er rollen meters nota’s van de overheidspers. ‘Verhef gezondheid tot prioriteit’, is de boodschap. BV Nederland moet gezonder. Ik kan het daar alleen maar mee eens zijn. Maar toch gebeurt er ook iets geks. Na een eerste verwachtingsvolle innovatie-boost aan het begin van de coronatijd neigen systemen ernaar om vanuit een defensieve reflex te reageren. Daar waar de afgelopen jaren gewerkt is aan cultuur en vertrouwen, schieten we vanuit angst terug in structuur en controle. Eigenlijk net als ons brein, bij gevaar schieten we terug naar onze oude patronen. En dan lijkt een gezondheidsindicator wat vaag. Gevolg? Het thema vitaliteit verhuist naar een plek onderin de la. Hoewel deze reflex begrijpelijk is, is dát wat mij betreft zeker niet het nieuwe normaal.
In control?
Toegegeven, er is zichtbaar aandacht voor vitaliteit; werkgevers sturen mooie pakketten naar het nieuwe thuiskantoor. Toch stel je met een nieuwe bureaustoel en een fruitschaal nog niet de vraag hoe iemand er écht bij zit. Als deze periode ons iets leert, dan is het wel dat we niet teveel reactief moeten reguleren en structureren om de illusie van controle terug te krijgen. Preventief investeren op gezondheid en vitaliteit, dat is risicomanagement met een gouden griffel. Het lastige is dat je het eerst moet doen om het vitale effect te ervaren. Op die manier ons brein uitdagen, vraagt lef en vertrouwen. Maar als dat lukt binnen jouw organisatie, dan ben je pas in control en in staat te leiden.
Stuur op vitaliteit in plaats van verzuim
Change is now
Leer je medewerkers surfen vóór de golf komt en niet achteraf. Benut de inzichten van nu en onderzoek in welke mate processen in jouw organisatie gezondheid faciliteren of juist tot ongezondheid leiden. Wat kun je morgen veranderen in de organisatieprocessen om werken aan je gezondheid toegankelijker, makkelijker en leuker te maken? Werk aan een vitaal DNA. Alleen al de woorden die je kiest kunnen verschil maken. Stuur op vitaliteit in plaats van verzuim. Vitaliteit toevoegen als bespreekpunt tijdens het jaarlijks ontwikkelgesprek, een fitcijfer meten naast tevredenheid. Het doet ertoe.
Oh, en mijn VO2MAX? Die is inmiddels weer ruimschoots op orde. De laatste vraag is aan jou: welke indicatoren gebruik jij voor het sturen op en verbeteren van gezondheid en vitaliteit?
Door: Marjanne Roël
Marjanne Roël is marathonloper en socioloog die organisaties letterlijk en figuurlijk in beweging krijgt. Met Run Your Company en Charly Green bouwt zij aan een vitaal DNA in organisaties.
