Wat zijn de overeenkomst en de verschillen tussen onderstaande kolommen?
Timmerman     Kwaliteitsmanager
Bakker          Auditor
Chirurg         KAM manager
Politieagent     QESH functionaris
Slager           QA medewerker
Het gaat allemaal over beroepen. En voor allemaal heb je specifieke kennis, vaardigheden en ervaring nodig om de functie adequaat te kunnen uitoefenen.
Tot zo ver de overeenkomsten. Wat zijn de verschillen?
Voor de eerste kolom gaat het over beroepen waar op scholen een gerichte opleiding voor gegeven wordt. Voor de functies in de tweede kolom zijn de opleidingen niet zo specifiek en gericht. Op dit moment wordt er in Nederland een master kwaliteitsmanagement aangeboden. Veel (hoge)scholen en universiteiten bieden wel deelmodules, maar het aanbod is nogal versnipperd. Gericht toewerken naar een kwalificatie kan via deze deelmodules in combinatie met post-hbo of – academisch onderwijs. Of via de route van de commerciële aanbieders.
Volgens Huub Vinkenburg is kwaliteitsmanagement geen vak.
Het aardige is nu dat Wikipedia zegt:
‘Een vakgebied is een terrein van beroepsmatig toegepaste kennis en vaardigheden waar mensen zich in kunnen specialiseren. Kenmerkend voor een vakgebied in een moderne samenleving is dat er een vakopleiding en ervaring vereist is om in dat vakgebied succesvol werkzaam te kunnen zijn. In traditionele samenlevingen worden ambachtelijke kennis en ervaring meestal overgedragen van vader op zoon of van moeder op dochter. Voor het uitwisselen van ervaring en vakkennis is meestal een jargon nodig, dat voor niet-vakgenoten moeilijk te volgen is.’
De term vakgebied wordt gebruikt voor een werkterrein dat niet te algemeen is, zodat het te breed zou zijn voor één persoon om het volledig te beheersen. …….
Als een werkterrein echter té gespecialiseerd is, wordt het ook geen vakgebied genoemd. ……. Het begrip ‘vakgebied’ veronderstelt vakgenoten.
En dat lijkt me nu bij uitstek van toepassing op beide rijtjes. Er is sprake van specifieke ervaringen en kennis en van een zekere mate van specialisme.
De European Organisation for Quality (EOQ) heeft voor een aantal ‘kwaliteitsspecialismen’ heldere competenties gedefinieerd. En deze ook toetsbaar gemaakt. Deze zijn prima te gebruiken als leidraad en worden daarom ook door het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement (NNK) gebruikt om de beroepsuitoefening te bevorderen.
Kwaliteitsmanagement is dus wel degelijk een vak en een vakgebied. Alleen is het gewenst dat onderwijsinstellingen weer veel gerichter gaan opleiden tot dit prachtige vak in al zijn verscheidenheid.
Gerard Berendsen
