Het Verenigd Koninkrijk is een voorloper op het gebied van klimaatbeleid en had een sterk agenderende rol binnen de EU. Omgekeerd komt ongeveer 70% van het Engelse klimaatbeleid uit de Brusselse keuken. Dat loopt nu het risico overboord te gaan. Het VK was goed voor het Europese klimaatbeleid, en de EU was goed voor het Engelse ‘green and pleasant’ landschap.
De klimaatafspraken die 195 landen in 2015 op de klimaattop in Parijs maakten, waren voor EU-landen op Europees niveau gemaakt. Nu het Verenigd Koninkrijk uit de EU stapt, moeten de afspraken voor de Britten opnieuw gemaakt worden, en de onderhandelingen dus opnieuw gevoerd. Omdat Eurosceptici vaak ook klimaatsceptici zijn, is het – gezien de uitslag van het Brexit-referendum – zeer de vraag hoe ambitieus de nieuwe klimaatdoelstellingen en afspraken zullen zijn.
Minder slagkracht voor de EU
Ook op wereldniveau is de slagkracht van de EU verminderd, nu het VK als belangrijke strategische, economische en geopolitieke lidstaat uit de EU stapt. De agenderende rol die de EU op het wereldtoneel had ten aanzien van klimaatafspraken, verliest daarmee eveneens aan kracht en invloed.
Brexit is voor duurzaamheid geen goed nieuws
Dat de Britten voor een Brexit hebben gekozen is voor de mondiale ontwikkeling naar meer duurzaamheid geen goed nieuws.
Duurzaamheid gaat over integratie van sociale met economische en ecologische belangen. Brexit is precies het tegenovergestelde van integratie en inclusie. Het klimaatvraagstuk is niet op het niveau van natiestaten op te lossen, maar vraagt om intensieve samenwerking. Luchtvervuiling, overstromingen en extremer weer stoppen niet bij de grens.
Wat is de grootste les van Brexit?
Misschien wel de grootste les die we kunnen trekken uit de Brexit is dat hoe bewust en hoe goed geïnformeerd mensen ook zijn, mensen willen niet veranderd worden. Mensen willen best veranderen, maar alleen als ze gezien en gehoord worden. Als ze invloed hebben op het proces en op het resultaat.
Het mooiste citaat dat ik tegenkwam was dit:
“Change will have no chance of enduring if it is done to people. It has to be done by people and with people”
(Craig Bennet, CEO Friends of the Earth)
De Britten zijn aan zet
Een laatste positieve noot: door niemand gehinderd, kan het VK niemand meer de schuld geven van falend klimaatbeleid. Geen EU meer die verantwoordelijk kan worden gehouden voor politieke impasses en slechte duurzame compromissen. De controle die het Britse volk met deze Brexit heeft teruggepakt, dwingt de Britten zelf verantwoordelijkheid voor hun klimaatbeleid te nemen. Alle hens aan dek om het VK een green and pleasant land te houden.
Verder lezen?:
www.p-plus.nl, www.politico.eu, www.theguardian.com
Walter Faaij werkt als corporate antropoloog en duurzaamheidsadviseur, is als associate partner verbonden aan de Academie voor Organisatiecultuur en is docent aan de Universiteit Utrecht.
