Friluftsliv, letterlijk vertaald als “leven in de open lucht,” is meer dan alleen een outdoor activiteitenpakket in Noorwegen; het is een diepgewortelde levensfilosofie die de kern raakt van de Noorse identiteit. Deze zomer trok ik door Noorwegen. Eerlijk gezegd dacht ik dat ik deze reis vooral zou genieten van natuur, outdooractiviteiten en van mijn gezin, en niet zoveel antropologische duiding zou kunnen doen. Vooral ook omdat ik niet naar het hoge Noorden ben gegaan, waar de Sami bevolking leeft.
In het begin van mijn reis was dat ook zo. Ik genoot van eindeloze landschappen, glibberde in de regen over gladde bergpaden en kajakte in eindeloze fjorden. Maar de Noren… bleven ver weg. Letterlijk; de interpersoonlijke afstand tussen Noren en de introverte benadering is veel groter dan in Nederland en zéker dan in crazy India, waar ik deze winter was. En ik kwam gewoon weinig mensen tegen. Ik was me fysiek bewust van de uitgestrektheid van het land en de lage bevolkingsgraad. Om heel eerlijk te zijn vond ik Noorwegen eerst best… keurig, aangeharkt en een tikje saai qua cultuur. Geen kroeg te vinden na een lange klim op een gletsjer. Maar zoals een rechtgeaard antropoloog betaamt, ben ik daar eens goed op gaan kauwen en het in Oslo, waar wel veel mensen samenkomen, tegen Noren aan gaan houden. En natuurlijk ontvouwt zich dan een heel rijke en diepgewortelde cultuur. Een cultuur van natuur. Die ik elke dag meer ben gaan waarderen.
Friluftsliv
Friluftsliv – “leven in de open lucht,” een diepgewortelde levensfilosofie die de kern raakt van de Noorse identiteit. Een term die is verweven met het dagelijkse bestaan, en de fundamentele relatie weerspiegelt tussen de Noren en hun ruige, uitgestrekte landschappen.
Friluftsliv gaat niet alleen over recreatie in de natuur. Het is een levenshouding die het idee van verbondenheid met de natuurlijke wereld benadrukt, bijna als een spirituele roeping. Voor Noren is de natuur geen toevluchtsoord, maar een bestaansvoorwaarde; het is de plek waar men zichzelf vindt, evenwicht hervindt en tot rust komt. Dit concept is diep ingebed in de Noorse cultuur, van opvoeding tot het sociale leven. Kinderen worden al in de draagzak meegenomen op hikes, en wintersporten zijn een vanzelfsprekend onderdeel van het leven.
Friluftsliv als tegenwicht
In een wereld die steeds sneller en technologischer wordt, biedt friluftsliv een tegenwicht: een bewuste keuze voor eenvoud, voor het voelen van de wind in je gezicht, voor een gezond lijf en het kraken van sneeuw onder je voeten. Het weerspiegelt een collectieve wijsheid die erkent dat de menselijke ziel gebaat is bij eenvoud en contact met de aarde. In de stilte van de bergen en de diepte van de fjorden ligt een essentie die Noren onbewust dragen en die hen verbindt met hun voorouders.
Friluftsliv zie je overal terug in het Noorse leven. De schilderijen van Munch – bekend van ‘De Schreeuw’ gaan heel vaak over de relatie tussen licht, natuur en emotie. De minimalistische architectuur en typisch Noors design gaat over de relatie van mensen met de natuur. Zo is de opera van Oslo gebaseerd op een gletsjer. Inclusief drijvende ijsschots. En kan het geloof in trollen natuurlijk alleen maar ontstaan in een land waar natuur hard en meedogenloos is, je soms versteent van de kou, en de rotsen gezichten lijken te hebben.
Friluftsliv is daarmee een prachtig voorbeeld van hoe een cultuur zichzelf structureert rondom haar fysieke omgeving, en hoe dit uiteindelijk de ziel van het volk vormt. Het is een herinnering dat het ‘zijn’ en ‘leven’ niet enkel bestaan uit menselijke interactie, maar ook uit de stille dialoog met de natuur. In die dialoog vinden de Noren hun ware thuis en identiteit.
In organisaties
In onze westerse samenleving en in de wereld van organisaties hebben we sinds de industriële revolutie en recent in ons neo-liberale model de mythe van maakbaarheid omarmd. Vrije keuze over emotie en prestaties en het naar je hand zetten van de gang der dingen; we geloofden er graag in. Na covid, nieuwe oorlogen en klimaat ellende, zijn we bescheidener aan het worden. We beseffen steeds meer hoe we zijn overgeleverd aan natuurwetten en omgeving. Wat betekent dat in jouw leiderschap en organisatie aanpak? Ga je mee in een andere manier van vergaderen en wat lagere productiviteit als het erg warm is? Ken je een soort jaarcyclus, waarin winteractiviteiten meer rust en consolidatie geven en je in de lente nieuwe plannen maakt? Ga je wandelen met een nieuwe medewerker in plaats van die online kennismaking? Kijk je op een werkplek om te ervaren hoe de lichtval is? Is er ruimte voor natuur in jouw organisatiecultuur?
Door: Danielle Braun
Foto’s bij artikel: Danielle Braun
