De familie van de Re’s is nóg veel groter dan gedacht.
Twee weken terug werd hier een column gepubliceerd over de groei van de familie van ‘Re’s’ in het denken over de Circulaire Economie. Betoogd werd dat wat begonnen was als de trilogie re-duce, re-use en re-cycle inmiddels al uit een stuk of tien Re’s bestond. Naar nu blijkt was dat onvoldoende doordacht. De familie van de Re’s is nog veel groter. Bij deze een nieuw overzicht met de oproep aan te vullen.
Aanleiding voor dat overzicht van de Re’s was de recent verschenen ‘one-pager’ van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) over de Circulaire Economie (CE). Onder de mooie kop ‘De Circulaire Economie gaat over meer dan re-cycling’ wordt daarin een compact beeld geschetst van waar de CE voor staat. Niet nieuw, maar wel gestructureerd en dat heeft ook zo z’n waarde. Vooral het adjectief ‘re’ speelt bij dat soort overzichten een belangrijke rol. In het debat hadden we altijd al de drie Re’s van re-duce, re-use en re-cycle. PBL kwam met zeven Re’s. Recent zijn we onderzoek gestart hoe bedrijven, organisaties en partijen de CE vormgeven (DOE MEE!). In het kader daarvan hebben wij als onderzoeksteam nog wat verder gezocht en kwamen op tien Re’s. Uit reacties en overleg daarna blijkt, is dit overzicht van Re’s volstrekt incompleet; de familie van de Re’s is nog veel groter. Onderstaand een aangevuld – en vast nog steeds incompleet – overzicht.
1. Re-duce: het verminderen van gebruik grondstoffen
2. Re-use: het hergebruiken van producten of onderdelen stimuleren
3. Re-cycle: het in kringloop brengen van producten, onderdelen grondstoffen
4. Re-cover: het her-winnen van grondstoffen (b.v. urban-mining)
5. Re-manufacture (Re-make): het herstellen van een product naar ‘nieuwstaat’
6. Re-furbish: het deels herstellen van een product of onderdeel naar ‘nieuwstaat’
7. Re-source: het overschakelen op andere grondstoffen
8. Re-claim: het terughalen van gebruikte producten, onderdelen, grondstoffen
9. Re-vitalize: het herstellen van de functionaliteit van een grondstof
10. Re-pair: het repareren van producten of onderdelen daarvan
11. Re-purpose: producten of grondstoffen een andere bestemming geven
12. Re-shoring: het terughalen van arbeid vanuit lagelonenlanden
13. Re-think (Re-conceptualize): het her-conceptualiseren van de functionaliteit van producten en diensten
14. Re-create: het opnieuw (op)bouwen van producten
15. Re-design: het herontwerpen van een product of dienst
16. Re-distribute: het herverdelen van grondstoffen of producten voor hergebruik
17. Re-generate: het regenereren van grondstoffen
18. Re-populate (Re-socialise): de herstructurering van arbeid op macroniveau
19. Re-positioning: het opnieuw een plaats geven van grondstoffen en of onderdelen in ketens en/of netwerken
20. Re-institutionalize: het opnieuw bepalen van de (rand)voorwaarden waarbinnen een economie functioneert (embodiment)
21. Re-define: het opnieuw bepalen van economische en sociale uitgangspunten in termen van betekenis
22. Re-train: het opnieuw leren van vaardigheden die aansluiten bij het (samen) vormgeven en -werken van de CE
23. Re-educate: het vormen van gedachten en overdragen van concepten en het vormgeven van gedragingen.
Oproep
Heel graag roepen wij u langs deze weg op bovenstaande lijst aan te vullen met extra Re’s en deze gelijk te voorzien van een heldere en beknopte werkdefinitie. Ga uw gang. Laten we voor eens en altijd de meest complete en uitgebreide lijst maken van Re’s voor de Circulaire Economie. Ongetwijfeld mogen we die dan weer in deze annalen publiceren. En wie weet, kunnen we er nog meer nuttige zaken mee doen. Let’s see. Eerst maar de lijst samen proberen echt compleet te maken.
Onderzoek
Tot slot nog even dit. Als u de tijd heeft en in Oost-Nederland woont kunt u ook nog meedoen met de regionale Enquête Business Modellen voor de Circulaire Economie. Die zijn we een paar weken terug gestart. Doet u mee? Dit is de link naar de vragenlijst. Als het lukt, willen we deze in het najaar van dit jaar lanceren als nationale CE enquête. Uniek in Nederland, uniek in Europa.
Jan Jonker is hoogleraar Duurzaam Ondernemen aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Zijn werk concentreert zich op drie samenhangende thema’s: de nieuwe economie of te wel de WEconomy, het ontwikkelen van nieuwe business modellen en het anders denken over geld oftewel ‘hybride bankieren’. Zijn meest recente bestseller is het boek ‘Nieuwe Business Modellen: Samen Werken aan Waardecreatie’ ( 2014). Momenteel werkt hij aan een pilot-onderzoek over Business Modellen voor de Circulaire Economie in Oost Nederland.
Niels Faber is onderzoeker aan de Radboud Universiteit Nijmegen en docent aan de Hanzehogeschool Groningen. Sinds 2002 doet hij onderzoek op het gebied van sociale duurzaamheid, met een focus op kennismanagement, organisatievormen, besluitvorming en duurzaamheid. Hij is auteur van meer dan 50 publicaties, inclusief boeken, boekhoofdstukken en artikelen en conferentie bijdragen. Zijn onderzoeksfocus ligt op emergente vormen van organiseren rond duurzaamheid en duurzame besluitvorming.
