“We zien alom de kenmerken van een overgang van het ene type samenleving naar de andere. Vergelijkbaar met toen we van een boerensamenleving de industriële revolutie inrolden. Ook nu staan onze economische, ecologische, sociale en politieke systemen onder druk. We zitten aan het einde van een economisch maatschappelijk model dat zich richt op materiële groei. Het zal duurzamer moeten, gelijker” aldus SER-voorzitter Kim Putters in de Volkskrant. Het verschil met de vorige overgang is dat het nu een veel welvarender en iets te perfect georganiseerde maatschappij is. Dus de belangen en de gewende stabiliteit zorgen voor een veel grotere weerstand, terwijl zo’n overgang gepaard gaat met turbulentie en chaos. Maar het gaat gebeuren, onontkoombaar. Daarom moeten we zoeken naar nieuwe methodes om onszelf te organiseren, te besturen. Dat zoeken naar nieuwe spelregels deden we, met dank aan organisaties die geen keuze hadden, op basis van een stel radicale uitgangspunten.
Dilemma raakt ons allemaal
Dat dilemma, tussen vasthouden aan ons vertrouwde, redelijk goed georganiseerde leven en de naderende noodzakelijke veranderingen, raakt ons allemaal. Misschien nog wel het meest bij de energietransitie. Ja, we realiseren ons dat een substantiële verandering nodig is, zeker met de oorlog in Oekraïne zo dichtbij, maar we hopen ook dat we er zonder kleerscheuren in ons dagelijks leven vanaf komen.
Beluister de Podcast over Bottom-up organiseren met Floor de Ruiter:
De klassieke manier zou daarbij zijn dat de overheid met een soort beleid, een plan, komt, inclusief een postbus 51 communicatiestrategie, gemeentes het uitvoeren en wij het gelaten of niet, over ons heen laten komen. Maar zo werkt het langzamerhand niet meer. Daar zijn de tractoren op het Malieveld en duizenden omgekeerde vlaggen wel een aanwijzing voor. Schoorvoetend probeert de overheid zich aan te passen.
Experimenteren
Nieuw bij de energietransitie is bijvoorbeeld dat er eerst een proefprogramma is gestart: Programma Aardgasvrije Wijken; PAW. Eerst maar eens experimenteren en ontdekken wat wel en wat niet werkt. Experimenteren met 66 proefwijken, door het hele land. De uitkomst kan geen enkele professional verrassen. De meeste trajecten botsten niet op de techniek, niet op de financiering, maar op weerstand van inwoners en de complexiteit van de uitvoering. Behalve bij die enkele wijken waar initiatieven van inwoners zijn aangemeld als proefwijk en de gemeente het proces actief ondersteunde.
Wel verrassend is dat we daar in de media nog zo weinig over horen of lezen. Geen uitgebreide analyses in kranten, geen trotste minister die de uitkomsten deelt in de nieuwsbulletins, niets. De uitkomsten moeten natuurlijk nog ‘officieel geëvalueerd worden’.
Bottom-up werkt!
Maar achter de schermen is de uitkomst natuurlijk volkomen duidelijk: Top down werkt niet en alleen bottom-up werkt! Oeps, hoe leg je dat als bewindspersoon nou een beetje netjes uit. ‘Wat wij met onze ministeries en een roedel experts doen werkt niet en wat u in uw vrije tijd doet werkt wel”. Eerst maar eens door een gerenommeerd bureau met communicatie experts laten uitzoeken hoe we hier een acceptabele boodschap van maken.
Bron: Bottom Up
Door: Floor de Ruiter
