‘Duurzaamheid maakt het speelveld van de kwaliteitsmanager breder en het maakt het eigen vak nog spannender’. Dat is de overtuiging van Prof. dr. André Nijhof, professor Sustainable Business en Stewardship bij Nyenrode Business Universiteit. Hij is een van de docenten van de collegereeks kwaliteitsmanagement die Sigma voor de tweede keer organiseert in samenwerking met Nyenrode Business Universiteit.
Vanaf het moment dat duurzaam ondernemen steviger op de agenda kwam te staan van bedrijven, was de kwaliteitsmanager vaak de aangewezen persoon om duurzaamheid op te nemen in zijn portefeuille. Dat is een logische ontwikkeling, vindt André Nijhof, want er zijn genoeg raakvlakken tussen duurzaam ondernemen en kwaliteitsmanagement, zoals de borging van prestaties in managementsystemen en het stimuleren van een cultuur van continue verbetering.
Vanaf het moment dat duurzaam ondernemen steviger op de agenda kwam te staan van bedrijven, was de kwaliteitsmanager de aangewezen persoon om duurzaamheid op te nemen in zijn portefeuille.
Twee verschillen tussen kwaliteitsmanagement en duurzaam ondernemen
Het eerste verschil is dat bij duurzaam ondernemen niet de klant centraal staat, maar collectieve vraagstukken, zoals klimaatveranderingen of sociale ongelijkheid. ‘Kwaliteitsmanagement is gericht op beter presteren voor de klant, zodat het logisch is dat de klant centraal staat’, vindt Nijhof. ‘Maar bij duurzaamheid is dat maar de vraag. We zien bij duurzaam ondernemen dat de consument vaak één van de laatste stakeholders is die aanhaakt. De klant vraagt er nog niet zo om. Voor de kwaliteitsmanager betekent duurzaam ondernemen dat hij te maken heeft met een veel breder stakeholdersperspectief.’
Bij kwaliteitsmanagement staat de klant centraal. Bij duurzaam ondernemen is dat maar de vraag.
Het tweede belangrijke verschil tussen duurzaam ondernemen en kwaliteitsmanagement heeft te maken met leiderschap. ‘De wil om duurzaam te ondernemen is vaak volop aanwezig, maar de praktijk is lastiger. Als bedrijf moet je een commitment uitspreken en op die manier je stakeholders meekrijgen. Dat vereist een proactieve houding, een strategische visie en volhardendheid bij dilemma’s.’
Van kwaliteitsmanagement naar kwaliteitsleiderschap
Daar ontbreekt het vaak nog aan omdat bedrijven het niet gewend zijn, zeker niet als ze vanuit een kwaliteitsinsteek naar duurzaamheid kijken. ‘Dat je voldoet aan de ISO 26000 norm wil niet zeggen dat je leiderschap toont.’ Dus moet de kwaliteitsmanager die leider worden of leiderschap bij anderen stimuleren. Managen alleen is niet genoeg op dit terrein, je moet leiderschap tonen. Nijhof: ‘Van kwaliteitsmanagement naar kwaliteitsleiderschap’.
Managen is op het gebied van duurzaamheid niet genoeg. Je moet leiderschap tonen.
Koploper duurzaam ondernemen: Unilever
André Nijhof ziet steeds meer bedrijven die écht duurzaam ondernemen. Tijdens zijn college zal hij verschillende voorbeelden geven. Zoals bijvoorbeeld Unilever. Deze multinational wordt wereldwijd erkend als een van de meest duurzame ondernemingen. Maar is de onderneming dan ook 100% duurzaam? ‘Absoluut niet’, zegt Nijhof. ‘Maar juist omdat Unilever zijn kwetsbaarheid toont en laat zien op welke terreinen het nog niet duurzaam is, wordt het bedrijf algemeen erkend als koploper. Unilever heeft wel de ambitie en toont dat leiderschap, dat is essentieel. Bovendien is duurzaamheid een proces, duurzaam ondernemen is een werkwoord, dat heb je niet in korte tijd voor elkaar.’
Nieuwkomers schudden de boel op
Als het om duurzaam ondernemen gaat is het ook interessant om te kijken naar start-up bedrijven, zegt Nijhof. ‘Grote bedrijven hebben zich ontwikkeld op basis van een onduurzaam businessmodel en moeten dat nu verbouwen. Start-up bedrijven hebben de kans om helemaal opnieuw te beginnen en vanaf het begin op een duurzame manier te produceren.
Het voordeel van start-ups is dat ze van begin af aan duurzaamheid kunnen inbouwen.
Het mooie is, zodra kleine bedrijven zoals Neuteboom koffie bij Fair Trade, Peeze Koffie bij ecologische productie en Mojee Koffie bij het verkorten van de keten laten zien dat je op een duurzame manier koffie kunt produceren, dan kunnen gevestigde bedrijven zoals Sarah Lee en Nestlé niet zeggen: dat kan niet of het wordt te duur. Deze nieuwkomers laten zien dat het wel degelijk kan, zodat de grote bedrijven gaan nadenken hoe zij reageren. En soms zelfs pro-actief leiderschap tonen.’
Spannende tijden voor kwaliteitsmanagement
Het zijn spannende tijden voor de kwaliteitsmanager, zegt André Nijhof. ‘Duurzaam ondernemen is een nieuwe dimensie die erbij komt, die de kwaliteitsmanager aan zijn agenda kan toevoegen. Het is een aspect dat kan bijdragen aan het trots zijn op het eigen bedrijf. Het verbreedt het speelveld van de kwaliteitsmanager.’
Prof. dr. André Nijhof is professor Sustainable Business en Stewardship bij Nyenrode Business Universiteit.
Deze collegereeks is een samenwerking tussen het platform Sigma, Nyenrode Business Universiteit en Vakmedianet.
Kijk voor meer informatie op collegereeksnyenrode.sigmaonline.nl
Interview: Maud Notten
Laatste update: 29 juni 2016
