Een topteam heeft de neiging de onderlinge verschillen niet zo groot te laten worden dat er spanningen ontstaan die het voortbestaan van de groep zelf, of het lidmaatschap ervan, in gevaar brengen. Meningsverschillen en tegenstellingen worden zo snel mogelijk opgelost. De teamleden zijn soms zo gedreven in het streven naar onderlinge overeenstemming dat onaangename informatie opzij wordt geschoven en waarschuwingen worden genegeerd. Dit sociaalpsychologische fenomeen noemen we groupthink (Irving Janis, 1983).
Groupthink
Groupthink is een manier van denken die teamleden aannemen wanneer ze volledig opgaan in een groep en wanneer het streven naar gemeenschappelijkheid en het behoud van overeenstemming en eensgezindheid groter is dan de wens om tot een realistische beoordeling van alternatieven te komen. Teamleden durven geen nee meer te zeggen. De sfeer in het team is belangrijker geworden dan het resultaat. Dat kan soms zover gaan dat er besluiten worden genomen waar niemand het mee eens is. Het vermijden van het conflict is een doel op zichzelf geworden.
Een ander aspect is dat wanneer het team in de winning mood komt, de kans groot is dat het kritisch vermogen achteruitgaat. Onderlinge feedback stagneert, het reflectievermogen daalt en de kwaliteit van besluitvorming vermindert.
Risky shift
Als je in een team zit waarin consensus de norm is en het team heel behoudend of juist heel risicovol opereert en bovendien vijandig communiceert met de buitenwereld, dan is de kans groot dat je in een team zit dat last heeft van risky shift.
Een topteam ontwikkelt een kracht waaraan de teamleden zich laven. Voor veel teamleden vormt de groep bovendien een bedding, een veilig baken, om gedrag te kunnen vertonen dat zonder deze veiligheid voor hen onmogelijk is. De ogenschijnlijke veiligheid van het team geeft de individuele teamleden moed. Een moed die gemakkelijk kan doorslaan in overmoed en het nemen van niet-gecalculeerde risico’s. Er kan bovendien een dynamiek ontstaan waarin teamleden elkaar aansteken in het nemen van steeds meer risico’s en roekeloos gedrag, omdat de argumenten om dat gedrag goed te keuren steeds toenemen en de norm verschuift. Het wordt aanvaardbaar om steeds extremer gedrag te vertonen. Dit principe staat ook wel bekend als risky shift (Myers en Bishop, 1970).
Dit verschijnsel treedt met name op bij teams die in de winning mood zijn. Er is een omzetrecord geboekt, een tender gewonnen of bijvoorbeeld een deadline gehaald. In dat laatste geval kan het zomaar zijn dat het team in euforiestemming akkoord gaat met het naar voren halen van een deadline. ‘Dit kunnen we ook deze keer makkelijk halen …’
Bron: Teams in flow
Door: Diederik Steeman
