Het team: de definitie en het oerinstinct

De definitie van een team is een groep personen die door middel van samenwerking een gezamenlijk doel nastreeft, waarbij de teamleden afhankelijk van elkaar zijn om het doel te bereiken.

Teams zijn er in veel soorten en maten. Groot, klein, tijdelijk of permanent. Formeel of informeel, functioneel of cross-functioneel. Teams kunnen bestaan uit teamleden van de eigen organisatie, maar ze kunnen ook voortkomen uit de samenwerking tussen twee of meer organisaties. Voorbeelden van formele tijdelijke teams zijn: projectteams, regieteams en verbeterteams. Directie- en managementteams zijn de bekendste vormen van formele permanente teams. Virtuele teams vallen onder de noemer van informele tijdelijke teams, en netwerkteams, open teams en intervisieteams onder de noemer van informele permanente teams.  Kortom: er is geen eenduidig beeld en er zijn grote verschillen. Toch hebben al deze teams een aantal gemeenschappelijke kenmerken.

Kenmerken van het team

Teams hebben een gelimiteerde omvang, een taak, de leden zijn op elkaar aangewezen voor het bereiken van de doelen, er is sprake van differentiatie tussen de leden (taak- en rolverdeling op basis van competenties) en er vindt geregeld interactie en uitwisseling van informatie en energie plaats. Daarnaast functioneert een team als een ‘systeem’ en heeft het binnengrenzen tussen de teamleden onderling en de leider en buitengrenzen met andere teams.

Samenwerken is een oerinstinct

Het woord ‘team’ is afgeleid van het woord ‘taumaz’. Dit is een Germaans woord dat ‘een groep trekdieren’ betekent. De mens is een sociaal dier. We leven graag samen met anderen in allerlei groepen en sociale systemen, zoals in families, in ons werk en de verenigingen waarvan we lid zijn. Samenwerken zit in onze genen. Het is noodzakelijk voor overleving. Groepsprocessen hebben van oorsprong een evolutionaire functie die gericht is op het optimaal aanpassen van de groep aan de levensomstandigheden om te kunnen blijven voortbestaan. Samenwerken is een oerinstinct, gericht op het verkrijgen van voedsel, voortplanting en veiligheid. Hoewel dat bij de prehistorische mens zichtbaarder was dan nu, is daar in essentie niet veel aan veranderd. Een paar honderdduizend jaar geleden liepen we als wolven achter onze prooi aan. Ons uithoudingsvermogen was door onze bouw en efficiënte samenwerking beter dan dat van herten, zwijnen en andere dieren, zodat we aan het einde van een jacht, die soms dagen duurde, voldoende te eten hadden. Veel diersoorten jagen nog steeds zo.

Teams als systeem

Een team is een sociaal systeem met grenzen: er zijn meerdere mensen met elkaar in interactie en het is ingebed in een groter systeem, zoals een organisatie. Dit is belangrijk om te weten omdat de meeste problemen in teams verband houden met één van de eigenschappen van een sociaal systeem: groepsdynamiek! Eric Berne, een Canadees psychiater en de grondlegger van de Transactionele Analyse, beschrijft de groepsdynamiek in teams vooral als iets wat zich afspeelt rondom grenzen. Er is een grens tussen de teamleider en de teamleden, en ook tussen de teamleden onderling. Ook is er een grens tussen het team en alles wat zich afspeelt buiten het team. Op de grenzen binnen een systeem spelen zich vaak spanningen tussen de teamleden onderling af, in de zin van dilemma’s (zie kader op de volgende drie pagina’s) die in het team voor dynamiek zorgen. Die dynamiek uit zich meestal in conflicten. De manier waarop teams omgaan met deze grensconflicten draagt in belangrijke mate bij aan de professionaliteit van het team. Bron: Teams in Flow Door: Diederik Steeman

Het boek: Teams in flow

Dit boek gaat over het creëren van topteams. Een handboek met concrete tips voor wie de prestaties van zijn team wil verbeteren. Het is daarmee ook een boek over persoonlijk leiderschap. Het gaat over jou. Jij bent zelf het belangrijkste instrument om de prestaties van je team te verbeteren.

• Meer informatie over Teams in flow >>>