Uw organisatie is waarschijnlijk niet gebaseerd op de principes van zelfmanagement. Ze is waarschijnlijk een bureaucratie – met een kluwen aan beleidslijnen, een hiërarchie met de nodige lagen en een berg managementprocessen – die conformiteit en voorspelbaarheid moet garanderen. Controle is de filosofische hoeksteen van bureaucratie, zoals Max Weber bijna een eeuw geleden betoogde. In een bureaucratie zijn managers dwingelanden die ervoor zorgen dat werknemers de regels volgen, zich aan standaarden houden en binnen budgetten blijven.
Tegenstellingen
Bureaucratie en zelfmanagement zijn ideologisch gezien tegenstellingen, net als een totalitair regime en democratie. Wie een zelfmanagende organisatie wil creëren, kan niet volstaan met wat bureaucratische stekels en dode takken wegsnoeien; je zult het bij de wortels moeten aanpakken. De stichters van de VS waren er niet op uit om de excessen van de monarchie af te zwakken; ze wilden de monarchie vervangen door iets anders. Iets dergelijks geldt hier: als je je niet voor de volle honderd procent committeert aan zelfmanagement, neem je genoegen met gemakkelijk terug te draaien halfslachtige maatregelen, terwijl je voor veel meer had moeten gaan.
Zelfmanagement is geen synoniem voor ‘geen management’
Dat neemt niet weg dat je van niemand zomaar toestemming zult krijgen om de oude structuren op te blazen. Je zult moeten laten zien dat zelfmanagement niet synoniem is met ‘geen management’ en dat radicale decentralisatie niet synoniem is met anarchie. Zo kunt u ermee beginnen.
- Vraag iedereen in uw team om een persoonlijke missie te formuleren. Vraag iedereen: wat is de toegevoegde waarde die je wilt leveren aan je collega’s? Welke problemen wil je voor ze oplossen? Daag mensen uit om zich daarbij vooral te richten op de te leveren voordelen en niet op uit te voeren activiteiten. Hebben ze dat in een of twee zinnen verwoord? Verdeel uw mensen dan in kleine groepen en laat ze elkaars missiestatements becommentariëren. Verleg de focus gaandeweg van het volgen van regels naar het onderhandelen over verantwoordelijkheden met collega’s.
- Zoek naar kleine stappen om de reikwijdte van de autonomie van medewerkers uit te breiden. Vraag uw collega’s: welke procedures belemmeren u bij het uitvoeren van uw missie? Weet u eenmaal wat de meest tergende procedures zijn, draai ze dan gedeeltelijk terug en kijk wat er gebeurt. Het is mogelijk om controle naar beneden bij te draaien; als het u menens is met zelfmanagement, doet u dat stukje bij beetje.
- Geef elk team een eigen winst-en-verliesrekening. Om vrijheid verstandig aan te wenden, moeten werknemers de impact van hun beslissingen kunnen berekenen. De weg naar zelfmanagement is geplaveid met informatie.
- Zoek naar manieren om de verschillen uit te wissen tussen de mensen die managen en de mensen die gemanaged worden. Als u manager bent, kunt u beginnen met het opsommen van uw toezeggingen aan uw team. Vraag iedereen die voor u werkt om uw lijst van commentaar te voorzien. Ervoor zorgen dat leiders meer accountable worden tegenover de ‘geleiden’ is een essentiële stap als u een web van onderlinge verantwoordelijkheden gaat weven.
Zelfmanagement: een lange steile weg
Voor traditionele bedrijven zal de weg naar zelfmanagement lang en steil zijn. Maar het experiment van Morning Star en W.L. Gore – nog zo’n zelfmanagementkampioen – laten zien dat de reis de moeite waard is. De eindbestemming is een organisatie die zeer effectief en zeer humaan is.
Door: Gary Hamel
Bron: Management Executive
