Design thinking – designdenken, ontwerpdenken – heeft zich rustig ontwikkeld sinds de jaren zestig van de vorige eeuw, toen het ontstond als creatieve manier om complexe problemen op te lossen. Indertijd was design een ondergeschoven kindje binnen het ontwikkelingsproces en werd het gezien als iets om datgene wat al ontwikkeld was op te leuken.
De opkomst van design thinking en zijn diepgewortelde focus op het begrijpen van menselijk gedrag, in combinatie met kwalitatief onderzoek en visueel-denken- en prototypingtechnieken, heeft geholpen om te herdefiniëren wat design is én wat design kan doen. Als gevolg daarvan zijn steeds meer ontwerpers en designdenkers nu betrokken bij het gehele creatieproces van innovatie, wat maakt dat het klassieke watervalproces steeds meer wordt losgelaten. Tegenwoordig wordt design thinking vaak geassocieerd met het werk van IDEO, het bedrijf dat mensgericht design heeft gepopulariseerd en heeft geholpen om designdenken de mainstream van business- en designschools in te slingeren.
Proces van Design Thinking
Design thinking is een oplossingsgericht proces dat is gefocust op samenwerking tussen ontwerpers en gebruikers. Het is welbewust een zeer iteratief proces en wordt vaak meer omschreven als een kompas dan als een schema of een proces. Dat komt doordat je steeds heen en weer gaat tussen het ontwikkelen van het inzicht van jou en je team (abstract inzicht) en het maken en testen van prototypes bij gebruikers (concrete oplossingen) totdat je iets bereikt wat gebruikers willen hebben en in staat zijn te gebruiken.
Hoofdproces:
- Invoelen: Inzicht krijgen in de menselijke behoeften die spelen.
- Definiëren: Het probleem opnieuw framen en definiëren met de behoeften en het gedrag van de gebruikers in gedachten.
- Ideeën vormen: Groot aantal concurrerende ideeën creëren met behulp van visueel-denkentechnieken.
- Prototypes maken: Een praktische aanpak hanteren voor het maken van prototypes, die vaak samen met gebruikers worden gecreëerd.
- Testen: Je prototypes valideren bij echte gebruikers.
Meer dan wat dan ook is designdenken een verzameling technieken op het gebied van kwalitatief onderzoek, in combinatie met oplossingsgerichte visueel-denken- en prototypingtechnieken.
De kwalitatief-onderzoektechnieken zorgen ervoor dat je het perspectief in het hele proces continu blijft verschuiven en dat je wordt gestimuleerd observatie, interviews en participatie te combineren om het probleem en de eindgebruikers volledig te begrijpen. De visueel-denken- en prototypingtechnieken zorgen ervoor dat er samen met gebruikers oplossingen worden gecocreëerd en dat het hele team van crossfunctionele disciplines zich eraan verplicht om met uiteenlopende ideeën en oplossingen te komen.
Prototypingtechnieken
Hier zijn een paar prototypingtechnieken die we terugzien in design thinking:
- schetsen (tekenen met de hand)
- prototypes bouwen met de materialen die je ter beschikking hebt
- collage (een concept in elkaar zetten met behulp van afbeeldingen en materialen)
- scenario (prototype van een scène rond een product, op papier of op een apparaat zoals een iPhone)
- schetsmodel (mockup van vastestofschuim)
- experimenteel model (ontwerpen van een dienst)
Bij design thinking draait alles erom dat je zo veel mogelijk verschillende perspectieven krijgt op het probleem en de oplossing.
Doel en toepassing
Design thinking is fantastisch voor het oplossen van complexe en slecht gedefinieerde problemen. Het doel is iets te ontwikkelingen dat het volgende is:
- Wenselijk – willen mensen het?
- Levensvatbaar – gebruiken mensen het?
- Haalbaar – kunnen we het maken?
Zoals ondernemer en durfkapitalist Peter Thiel een keer heeft gezegd: design thinking is heel geschikt om “van 0 à 1 te gaan”. Dat wil zeggen om iets geheel nieuws te creëren in zeer onzekere omstandigheden.
Het belangrijkste verschil tussen designdenken en andere innovatiemethodologieën is dat design thinking zelfs toepasbaar is als je niet zeker weet welk probleem of welke uitdaging je probeert op te lossen. Lean startup, prototyping en design sprint gaan er allemaal van uit dat je weet elk idee of welke uitdaging je wilt valideren. Er wordt weinig tijd besteed aan het analyseren en reframen van het probleem dat wordt aangepakt en er wordt snel overgegaan tot prototyping en testing van de voorgestelde oplossingen. Als zodanig legt design thinking meer nadruk op analyseren en synthetiseren dan wat we zien bij andere innovatiemethodologieën.
Hieronder volgt een vergelijking tussen het design-thinking- en het lean-startupproces.
Principes van Design Thinking
- Iteratief proces – Een zeer iteratief proces dat heen en weer gaat tussen abstract inzicht en concrete oplossingen totdat je iets bereikt wat gebruikers echt willen hebben en in staat zijn te gebruiken.
- Mensgericht ontwerp – Laat zich er heel veel aan gelegen om gebruikersbehoeften en -gedrag te begrijpen en solliciteert continu gedurende het hele proces naar hun feedback.
- Crossfunctionele teams – Het is gemakkelijker om een probleem te herdefiniëren en om met meerdere creatieve oplossingen te komen als er binnen een team uiteenlopende perspectieven zijn.
- Visueel-denkentechnieken – Het doel is ideeën van uiteenlopende aard te creëren; als we tekenen, activeren we verschillende delen van ons brein en dat maakt dat we andere gedachten kunnen denken.
- Cocreatie – Samen met gebruikers prototypes maken is essentieel voor het verkrijgen van snelle feedback en leidt in veel gevallen tot betere ideeën. En als je ernaast zit, kom je dat vaak zelfs te weten als je behoorlijk krakkemikkige prototypes laat zien.
- Gebruikerstests – Test het bij gebruikers, want dat is het ware criterium als je iets zinnigs hebt gecreëerd.
Wat ik van ontwerpendenken vind
Voor mij zijn twee elementen van design thinking cruciaal:
- De perspectiefverschuiving, wisselend tussen interviews, observaties en participatie.
Hier is vooral sprake van als je niet je eigen rug aan het krabben bent door een probleem op te lossen dat je persoonlijk hebt ervaren. Hoe verder je van het probleem verwijderd bent, hoe dichter je op dagelijkse basis bij je gebruikers moet zijn. Als je bijvoorbeeld een stevig op maat gesneden B2B-oplossing ontwikkelt – ik noem maar wat: een tracking- en communicatietool voor mensen die in een dok werken – moet je deze mensen op dagelijkse basis observeren en interviewen en zij aan zij met ze werken. Je moet dicht bij de dagelijkse werkstroom zijn om hun dagelijkse taken te begrijpen en om te zien hoeveel impliciete kennis mensen in het werk steken dat ze nooit onder woorden zouden kunnen brengen in interviews.
Het is zeer belangrijk om interviews te combineren met observaties en soms zelfs met eigenhandige participatie teneinde de problemen aan den lijve te ondervinden. De drie verschillende modi (observatie, interviews en participatie) maken dat je uiteenlopende perspectieven aanneemt en op holistische wijze naar het probleem kijkt.
- Werken als crossfunctioneel team, gedurende het hele proces, om synchroon te blijven en om het klassieke watervalproces te vermijden.
Door het hele team er vroegtijdig bij te betrekken en iedereen met klanten te laten praten, aan de prototyping te laten werken en de testfeedback uit de eerste hand terug te krijgen, kan 90% van de verdere teammeetings geheel worden geschrapt. Dit vergroot het vermogen van mensen of zelfgestuurd te werken en elimineert de noodzaak van micromanagement. Ik weet wel bijna zeker dat iedereen dit gedeelde begrip van dingen zal nastreven als het besef er is hoeveel tijd je uiteindelijk kunt besparen door overbodige communicatie in teams uit te bannen.
En ja, ik snap het: het lijkt contra-intuïtief (en duur) om het hele team er vroegtijdig bij te betrekken en we zijn bang om de tijd van mensen te verspillen. Daarom laten we het vaak aan de zakenmensen over de aanvankelijke meetings en interviews op te pakken om te begrijpen wat er gebeurt, waarbij zij dan later de ontwerpers en ontwikkelaars briefen (ja hallo: klassieke waterval). De sprint-methodologie, waar we straks naar kijken, biedt een zeer gestructureerde en snelle aanpak om het hele team te betrekken bij het houden van interviews, maken van prototypes en uitvoeren van tests – en dat alles in slechts vijf dagen (verderop meer!).
Door: Jarl Rosenlykke
Originele titel: Fast track to learning Design Thinking, Lean Startup, Agile, Pretotyping, and Design Sprint
Bron: UX Planet
Vertaling: Eduard Pieterse Kerkman, taallijn.nl
