Platformen: de nieuwe manier van innoveren

In 10 stappen een succesvol platform bouwen.

Innovatie, lange tijd een interne aangelegenheid voor organisaties, is nu fundamenteel aan het veranderen. Vaak met zowel marktkansen als ontwrichtende gevolgen en dat allemaal door digitalisering en het internet. We hebben het over innovatieplatformen, centraal onderwerp in De kracht van platformen – Nieuwe strategieën voor innoveren in een digitaliserende wereld.

Geen waardeketens, maar ecosystemen

Maurits Kreijveld gaat samen met elf gastauteurs in dit eerste Nederlandstalige boek over innovatieplatformen op zoek naar mechanismen achter een nieuwe innovatiedynamiek: platformen. Deze dynamiek is zich aan het ontwikkelen als gevolg van digitalisering: het omzetten van allerlei soorten informatie als tekst, geluid, foto’s en sensorgegevens in computertaal. Een platform is de gemeenschappelijke basis waarmee spelers hun technologieën ontwikkelen (inclusief de bijbehorende economische regels, afspraken en spelregels) en waarmee ze samen innoveren en aanvullende technologieën, producten of diensten ontwikkelen. Platformen stellen spelers in staat hun inspanningen te coördineren en sneller te innoveren. Deze manier van innoveren met platformen wordt gekenmerkt door samenwerken en concurreren in wisselende combinaties, en met spelers van verschillende omvang en achtergrond. Daarmee verschuift de focus van traditionele waardeketens en individuele producten en diensten naar ecosystemen van cocreërende spelers, die bestaan uit naadloos geïntegreerde technologieën, producten en diensten. Ook wordt daarmee concurreren veel complexer omdat de concurrentie niet alleen binnen ecosystemen kan plaatsvinden tussen spelers die tegelijkertijd samenwerken in een strijd om een groter deel van de opbrengsten. Concurrentie kan ook tussen ecosystemen plaatsvinden, een voorbeeld is de felle concurrentiestrijd tussen Apple, Google, Facebook en Microsoft in de markt van mobiele toepassingen. Het is een keiharde strijd met rechtszaken en megaovernames om de eigen ecosystemen veilig te stellen of uit te bouwen.

Samen sneller innoveren

Steeds meer bedrijven zien in dat het nodig is kennis en competenties uit te wisselen met andere bedrijven (open innovatie). Platformen brengen meerdere spelers van de vraag- en aanbodzijde samen en laten ze met elkaar interacteren. Hun onderlinge verhouding wordt bepaald door spelregels, die op hun beurt weer bepaald worden door technologische, bedrijfseconomische en sociale factoren. Kosten, risico’s en competenties rond een technologie worden gedeeld en de bouwstenen ervan gestandaardiseerd zodat ze uitwisselbaar en compatibel zijn, waardoor nieuwe schaalgroottes ontstaan, waardoor nieuwe producten en diensten sneller en goedkoper kunnen worden ontwikkeld. Platformen profiteren van netwerkeffecten: hoe meer functionaliteiten worden toegevoegd en hoe meer gebruikers een platform kent, hoe waardevoller het platform wordt en hoe interessanter voor nieuwe gebruikers en deelnemers. Vaak is dit aanleiding voor het ’the winner takes all’-effect: de speler die de regie weet te grijpen, wordt de nummer één met daarnaast nog slechts plek voor enkele nichespelers. De grootste uitdaging voor platformen is het op gang brengen van het gebruik van product of dienst. Lukt dit, dan kan daarna het netwerkeffect de rest doen en kan de waarde van het platform blijven groeien.

Het boek: De kracht van platformen

Nieuwe strategieën voor innoveren in een digitaliserende wereld

Zo bouw je een succesvol platform

1. Open je product of dienst Besluit dat je niet langer een product gaat maken, maar een platform wilt worden. Geef derden toegang, stel je product meer open voor andere partijen. Samen innoveer je sneller.
2. Schaal op Ga op zoek naar partners die waarde kunnen toevoegen aan het ecosysteem. Of: maak het platform open voor allerlei derde partijen.
3. Koester ontwikkelaars en partners Zorg voor de nieuwste techniek en software. Maak het zo eenvoudig mogelijk te ontwerpen. Luister goed naar de wensen van ontwikkelaars. Samen moet je nieuwe markten ontwikkelen.
4. Snoei wanneer nodig Zorg voor niet te veel wildgroei in hardware. Houd het platform vitaal en zorg tijdig voor standaardisatie.
5. Toon leiderschap en handel Overweeg een overlegcultuur om met partijen de verdere ontwikkeling van het platform te bespreken en samen keuzes te maken. Waak ervoor dat te veel overleg de snelheid van het platform niet aantast.
6. Deel Het delen van informatie is essentieel. Gecombineerde data hebben veel meer waarde dan losse.
7. Koester gebruikers en consumenten Zorg ervoor dat de gebruiker een duidelijke meerwaarde ziet in het platform, dus zorg voor een goed aanbod van hardware, software en diensten. Daar was het om begonnen: denken vanuit de gebruiker.
8. Stimuleer gebruik Zorg dat je overal ingebed raakt in processen, producten en diensten. Creëer schaal door sponsoring of door gratis weggeven aan gebruikers.
9. Cureer Zorg voor goed reputatiemanagement, bewaak de kwaliteit en help zoekende consumenten op weg.
10. Evolueer Tast voortdurend af of het platform meer open of meer gesloten moet worden. Verbreed de reikwijdte van je platform naar nieuwe markten om ook daar te profiteren van nieuwe netwerkeffecten.

Bron: Management Executive / De Kracht van Platformen