Leiders en consultants zijn vaak volleerd in gespreksvoering. Maar juist door die routine kiezen we soms automatisch de verkeerde vorm. We gaan in discussie terwijl het vraagstuk nog helemaal niet scherp is. Of we voeren eindeloze dialogen waar een heldere instructie nodig was. In ons boek Dialoogrevolutie, de weg naar gedeeld moreel leiderschap, onderscheiden we zes gespreksvormen die allemaal zinvol zijn – mits je ze inzet waar ze passen.
Een kleine greep:
- Instructie werkt goed bij crisis of als kaders helder moeten worden.
- Discussie is geschikt voor rationele afwegingen en keuzes tussen beredeneerbare opties of standpunten.
- Dialoog is nodig bij complexe, vraagstukken waarin meerdere perspectieven een rol spelen en waar vaak een morele dimensie in zit
Snelle meningen
Daarnaast zien we snelle meningen delen, wat goed werkt als je in kaart wil brengen of er iets speelt waar verdieping op nodig is. En, emoties uiten, belangrijk als er iets leuks of vervelends is gebeurd, of conversaties, geschikt om elkaar te leren kennen of weer contact te maken en bij te praten. Alle zes de gespreksvormen zijn waardevol, maar kunnen ook een valkuil worden als ze doorschieten of worden ingezet terwijl een onderwerp een andere gespreksvorm nodig heeft.
Veel teams die zeggen “we praten zoveel maar besluiten niks”, blijken onbewust steeds weer dezelfde gespreksvorm te kiezen. Bijvoorbeeld: eindeloos dialoog voeren zonder ooit tot een tot een conclusie te komen. Of: snelle meningen uitwisselen zonder in gesprek te gaan over de nuances.
In Dialoogrevolutie. De weg naar gedeeld moreel leiderschap van Jindra Kessener en Rens van Loon (Boom, 2025), beschrijven we aan de hand van herkenbare situaties en hoe je als leider of consultant bewust kunt schakelen in gespreksvormen.
Door: Jindra Kessener, Rens van Loon
