Onze zelfperceptie bestaat uit alles wat we over onszelf denken, hoe we onszelf waarnemen en hoe we onszelf bekijken en wat we van onszelf denken. Zien wij onszelf als een veerkrachtig, sterk en zelfbewust mens? Welk zelfbeeld hebben wij eigenlijk van onszelf? Wat is ons zelfconcept? Onder zelfconcept verstaan we ‘een combinatie van eigenschappen, vaardigheden, instellingen en waardebeelden waarmee een persoon zichzelf definieert’ (Berk, 2005, p. 343). Onze zelfperceptie hangt rechtstreeks samen met ons zelfvertrouwen, dat op zijn beurt weer de basis vormt voor ons gevoel van eigenwaarde.
Wat heeft zelfperceptie te maken met veerkracht?
We beginnen met zelfperceptie, omdat dit de essentiële voorwaarde voor veerkracht is. Hiermee hebben we de capaciteit om vast te stellen dat we ons niet goed voelen en daardoor maatregelen te nemen, waardoor we ons opnieuw goed of in ieder geval weer beter voelen. Dat kan alleen lukken als we in dialoog met onszelf zijn en goed op onze behoeften letten, zelfvertrouwen ontwikkelen en ons gevoel van eigenwaarde beschermen. Een goed gevoel van eigenwaarde is van grote invloed op ons zelfvertrouwen en een goede zelfperceptie. Daarbij moet gevoel van eigenwaarde erg letterlijk worden genomen: het gevoel om als mens iets waard te zijn.
In die context wil ik je het volgende verhaal vertellen. Ik heb er buitengewoon goede ervaringen mee om het aan mijn cliënten, deelnemers aan workshops en toehoorders bij mijn voordrachten te vertellen, omdat het een ontroerende boodschap heeft. Lees het zelf maar.
Het verhaal van het 50 eurobiljet
-
Op een dag hield een professor tijdens een van zijn colleges een spiksplinternieuw biljet van 50 euro omhoog en vroeg zijn studenten wie van hen het biljet zou willen hebben. Alle studenten staken hun hand op. Vervolgens vouwde de professor het biljet op, hield het omhoog en vroeg opnieuw aan de aanwezigen wie het biljet zou willen hebben. Alle studenten staken hun hand op. Toen gooide de professor het biljet op de grond en ging er met zijn schoen op staan. Hij pakte het biljet op, hield het in de lucht en vroeg nogmaals wie het biljet zou willen hebben. Opnieuw staken alle studenten hun hand op. Vervolgens gooide de professor modder op de grond, pakte het biljet, smeerde het door de modder en hield het biljet dat er nu niet meer nieuw en mooi uitzag opnieuw omhoog met de vraag wie van de studenten het biljet nog steeds zou willen hebben. Weer gingen alle vingers de lucht in. Daarop zei de professor: ‘Jullie zien, wat ik ook met het biljet heb gedaan, het heeft zijn waarde niet verloren en dat hebben jullie ook gemerkt. En wat voor het biljet geldt, geldt ook voor jullie eigenwaarde! Voor de eigenwaarde van iedereen hier geldt: het maakt niet uit of iemand je in elkaar vouwt, boven op je gaat staan of je zelfs door de modder haalt; dat alles doet niets af aan je waarde. Je bent steeds even waardevol, ongeacht wat anderen met je doen.’
Zelfperceptie is een essentiële voorwaarde voor zelfsturing
Hoe zouden wij onszelf kunnen sturen wanneer we niet weten waar we staan, wat we kunnen, waar we heen willen gaan en hoe we dat voor elkaar kunnen krijgen? Dat kan helemaal niet. Daarom is het nuttig en nodig om een eerlijke, heldere en directe dialoog met jezelf te onderhouden. ‘Uiterst veerkrachtige mensen zijn ook in staat om hun emoties bijzonder goed te sturen’ (Mourlane, 2013). Vandaar zelfperceptie, omdat dit het antwoord is op de vraag wat er in ons gebeurt en wat wij ons voelen. Zelfperceptie is niet alleen de voorwaarde voor zelfsturing, maar ook een voorwaarde voor zelfcompetentie. Zelfcompetentie bestaat net als veerkracht zelf ook uit zeven onderdelen.
En hoe zit het bij jou?
Vul, voordat je met je coachees aan de slag gaat met het thema zelfperceptie als een van de wegen naar veerkracht, eerst het volgende formulier in als zelfreflectie. Het nodigt je uit om je eigen positie te bepalen als het gaat om zelfperceptie. Wat denk je over jezelf als het gaat om zelfperceptie? Hoe schat je je eigen capaciteiten in als het gaat om zelfperceptie? Lees bovenstaande uitspraken aandachtig door. In hoeverre hebben de antwoordmogelijkheden betrekking op jou?
Bron: Werkboek Veerkracht ontwikkelen
Door: Bea Engelmann
