Organisatietransparantie is een belangrijk onderdeel van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Transparantie zorgt ervoor dat iedere stakeholder van een organisatie kan zien in hoeverre de organisatie zich aan de wet- en regelgeving houdt.
Doelen van transparantie
Transparantie heeft verschillende doelen. We zetten ze hieronder op een rij.
Inzicht krijgen
Het voornaamste doel is de interne en externe controles van bedrijven te verbeteren, door meer inzicht te krijgen in de gang van zaken in het bedrijf. Dit gaat over alle aspecten van de organisatie, zoals de arbeidsorganisatorische aspecten, het beleid, de financiën en de productieketen. Dit moet helder en controleerbaar zijn opgenomen in onder andere jaarverslagen, MVO-rapporten, duurzaamheidsverslagen, milieubeleidsplannen en dergelijke. Door een transparante organisatie kan men op de meest effectieve en efficiënte manier relaties onderhouden met stakeholders. Deze relaties zijn noodzakelijk om de continuïteit op de lange termijn te kunnen waarborgen (Bamber, 2005:1).
Benchmarken
Een tweede doel van transparantie is het kunnen vergelijken (benchmarken) tussen verschillende ondernemingen op uiteenlopende gebieden. Dit is belangrijk voor zowel de ondernemingen zelf die hun beleid kunnen aanpassen op het beleid van concurrerende bedrijven, als voor de stakeholders van de onderneming die kunnen controleren of de betreffende onderneming boven- of ondergemiddeld scoort op verschillende aspecten.
Gedragscode
Transparantie is belangrijk geworden na het falen van de controle op grote ondernemingen als Ahold en Enron. De Amerikaanse senator Paul Sarbanes diende in 2002 samen met de Republikein Michael Oxly een wetsvoorstel in om dit soort falen te voorkomen door middel van een grotere mate van transparantie. In Nederland volgde in 2003 de code-Tabaksblat, een gedragscode voor (beursgenoteerde) bedrijven, waarin transparantie ook een belangrijke rol speelt (De Bos, 2003).
In het maatschappelijke licht is transparantie voor een bedrijf vooral belangrijk geworden om te laten zien welke maatschappelijke activiteiten er ondernomen worden. Bijna ieder bedrijf heeft daarom tegenwoordig een duurzaamheidsverslag, milieurapport of een maatschappelijk jaarverslag. Bedrijven worden in toenemende mate afgerekend op het ontbreken van deze verslagen en het te weinig ondernemen of ondersteunen van maatschappelijke activiteiten. De financiële risico’s van een inefficiënt sociaal en milieubeleid zijn exponentieel toegenomen (Bamber, 2005:1).
Bron: Inleiding in maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen
Door: Jan Jonker, Frans Diepstraten, Jos Kieboom
