Deze week interviewde Beau van Erven Dorens in zijn talkshow twee oud deelnemers van de Voice over grensoverschrijdend gedrag bij het programma. Terwijl ik daarnaar keek realiseerde ik me weer hoe belangrijk het is met elkaar over grenzen te praten, ook op kantoor. En het gesprek is misschien wel belangrijker dan de uitkomst. Want hier ben je niet een twee drie uit als je samenwerkt met mannen en vrouwen, van verschillende generaties en met verschillende culturele achtergronden.
Geschatte leestijd: 4 minuten
Het grijze gebied
Natuurlijk heb ik het niet over de extremen waarbij voor iedereen duidelijk is dat dit te ver gaat. Daar hebben we in Nederland goede wetgeving en andere routes voor. Maar hoe gaan we op kantoor om met het grijze gebied tussen goed en fout? En het schimmige gebied tussen intimiderend en seksueel grensoverschrijdend gedrag? Dat is niet hetzelfde, maar we scheren het zo makkelijk allemaal over een kam. Kun je het grensoverschrijdend noemen als de grenzen niet benoemd zijn? Waar ligt dan die grens en wie bepaalt dat? Als het over grenzen gaat is grote zorgvuldigheid en hele precieze communicatie geboden.
In de trajecten die ik begeleid is het overschrijden van persoonlijke grenzen dagelijks aan de orde, vooral als hiërarchie of macht telt. De ‘machthebbers’ zijn zich meestal van geen kwaad bewust en realiseren zich niet hoeveel macht hen wordt toegedicht. Maar die macht kleurt wel hun gedrag en vooral hoe dat ervaren wordt. Je moet als ‘machthebber’ gewoon meer op je tellen passen.
Om een paar voorbeelden te geven:
- Een hand op je knie met de opmerking ‘het komt wel goed hoor!’; acceptabel of niet? En als die hand op je schouder ligt? En op je heup? Waar gaat het de grens over voor jou?
- ‘Wat heb jij ontzettend mooie benen zeg!’ als je staat te kopiëren. Een mooi compliment toch van een collega? Of niet? En als je leidinggevende het zegt?
- Is ‘houd je bek’ grensoverschrijdend als je puberzoon het roept? En als je collega het zegt, of je manager? En op een andere manier verwoordt; ‘hou eens op te zeuren, zo doen we dat hier nou eenmaal!’ Is het dan wel acceptabel?
- ‘Ben je ook met de boot gekomen?’ tegen een collega uit Marokko. Is dat grappiger dan ‘ik wou dat het al rokjesdag was’?
Wat is normaal, of ongepast?
We nemen op kantoor aan dat iedereen om ons heen begrijpt wat normaal gedrag is. Maar we vergeten daarbij dat ‘normaal’ gaat over onze persoonlijke waarden en onze norm (waar de grens ligt). Wat wij normaal gedrag vinden, is onder andere bepaald door onze opvoeding, opleiding, culturele en religieuze achtergrond en (werk)ervaringen. Al het andere gedrag bestempelen we als fout of abnormaal. Stel dat je een nieuwe zakelijke relatie ontmoet en die persoon geeft jou bij het voorstellen geen hand of ‘elleboog’, maar slechts een koel knikje. Voor je het weet, beoordeel je dat als fout: het is ongepast, afstandelijk, arrogant… Voor de andere persoon is zijn gedrag gewoon een feit. Het heeft geen lading. In de wereld waar hij vandaan komt, is dit juist een teken van respect en volkomen normaal. Of stel dat een collega die voorheen bij Defensie werkte een grapje maakt over die sexy broek. Voor jou kan dat ongepast zijn, maar voor hem gewoon een manier om het gezellig te houden.
Spreek je uit
Wat mij betreft is gedrag op je werk grensoverschrijdend als het jouw persoonlijke grenzen over gaat. Of dat nou een seksueel geladen grens is, een die met respect of integriteit te maken heeft of een ander soort grens. Zorg dus dat de ander weet waar jouw grenzen liggen. En hij of zij kan geen gedachten lezen. Hoe lastig of spannend het ook is; spreek je uit. Zoek daarbij hulp als je die nodig hebt. Bereid een gesprek samen voor of voer het samen als je je heel kwetsbaar voelt. Je uitspreken is echt de enige manier om voor jou ongewenst gedrag te stoppen en ander gedrag aan te moedigen.
Door: Gytha Heins
- Auteur van de bestseller ‘Aanspreken? Gewoon doen!’
- Meer info op www.succesvolaanspreken.nl
