In mijn trainingen stel ik vaak de vraag: beschrijf eens een van je mooiste werkervaringen waarin je echt werkgeluk ervaarde. Ik heb het nog nooit meegemaakt dat iemand dan een antwoord gaf als mijn supersonische bureaustoel of gratis fruit in de pauze. Zelfs niet zaken als de dag dat ik mijn leaseauto kreeg of als ik zie dat mijn salaris is gestort. Nee, als ik vraag naar het werkgeluk van mensen, geven zij antwoorden die te maken hebben met momenten van (samen met anderen) resultaten halen en plezier beleven, momenten waarin ze zichzelf verbonden voelden met collega’s of momenten van ontwikkeling, groei en voldoening.
Positieve ervaringen
Martin Seligman was een van de eersten die in de jaren tachtig onderzoek deed vanuit de vraag: wat maakt dat sommige mensen wel floreren en gelukkig zijn, terwijl anderen dat niet ervaren? Tot de jaren tachtig werd er vanuit de psychologie vooral onderzoek gedaan vanuit de vraag: ‘What is wrong with you?’ De traditionele psychologie richtte zich tot die tijd vooral op het vinden van manieren om tekorten en zwakke punten van mensen te herstellen. Seligman pleitte voor het belang om onderzoek te doen naar de vraag: ‘What is right with you?’ Hij stelde dat het wegnemen van problemen en zwakke punten niet automatisch leidt tot floreren of gelukkig zijn.
Positieve ervaringen zijn niet het omgekeerde van negatieve ervaringen (Van Woerkom, 2020). Door te werken aan tekortkomingen gaat iemand niet automatisch goed functioneren (Van Woerkom, Mostert et al., 2016). Of door het voorkomen dat iemand uitgeput raakt, wordt deze niet automatisch energiek (Demerouti, Mostert & Bakker, 2010). Zo werkt het ook met geluk. Door het wegnemen van negatieve ervaringen en problemen kun je op een geluksbelevingsschaal misschien van -10 (heel ongelukkig) naar 0 (neutraal) opschuiven. Maar er zijn andere interventies nodig om van de 0 (neutraal) naar +10 (heel gelukkig) te komen. Dat is precies wat Martin Seligman ging onderzoeken. Hij noemde dit onderzoeksveld positieve psychologie.
Niveaus van geluk
Positieve psychologie is sindsdien een groeiende wetenschappelijke stroming waarin onderzoek gedaan wordt naar optimaal menselijk functioneren. Het is gericht op het ontdekken van factoren waardoor mensen en gemeenschappen floreren en hoe je die factoren kunt vergroten. Seligman (2002) omschreef in zijn boek Authentic Happiness aanvankelijk een geluksmodel dat drie oplopende niveaus van geluk onderscheidde:
- het plezierige leven;
- het betrokken leven;
- het betekenisvolle leven.
PERMA-model
Seligman zat niet stil. Ruim tien jaar later kwam hij met zijn boek Flourish (2013) waarin hij zijn visie op geluk heeft doorontwikkeld naar het PERMA-model. Het PERMA-model omvat vijf elementen die bijdragen aan meer geluk:
- Positive emotions. Een gevoel van geluk door regelmatig plezierige ervaringen en positieve emoties te ervaren.
- Engagement. Een gevoel van geluk door het ervaren van flow en een hoge mate van betrokkenheid bij de activiteiten die je doet.
- Relationships. Een gevoel van geluk door authentieke en positieve relaties.
- Meaning and purpose. Een gevoel van geluk doordat je bijdraagt aan je omgeving waardoor je je betekenisvol voelt.
- Accomplishment. Een gevoel van geluk door het behalen van resultaten, doelen en prestaties.
Knoppen om aan te draaien
Geïnspireerd op het PERMA-model onderscheid ik vier knoppen waaraan je kunt draaien als je wilt werken aan meer werkgeluk:
- Pleasure & positive emotions. Plezierige ervaringen & positieve emoties op het werk.
- Progress & flow. Behalen van doelen en resultaten in je werk & het ervaren van flow vanuit je talenten en kwaliteiten.
- Purpose. Betekenisvol zijn in je werk voor je omgeving & vanuit je talenten bijdragen aan iets groters dan jijzelf.
- People. Authentieke en positieve relaties op het werk.
Voor je werkgeluk is het belangrijk dat alle vier de onderdelen aanwezig zijn en als puzzelstukken in elkaar passen. Hoeveel je van elk onderdeel nodig hebt in je werk, is van persoon tot persoon verschillend. Waar jij het misschien belangrijker vindt met wie je werkt (people) dan de mate waarin het werk past bij jouw talenten (progress & flow), is dat voor iemand anders juist precies andersom. Het kan zelfs door de jaren heen veranderen. Het gaat erom dat jij de juiste balans vindt tussen de vier elementen.
Bron: Sprankelkracht
Door: Jessica Kruijssen
