Een vernieuwend klimaat is niet een abstract toekomstbeeld, maar geeft vandaag al richting aan ons handelen. Maar hoe ziet die richting eruit? Met welk gedrag kunnen we steeds blijven leren en vernieuwen? Vaak genoemde kenmerken van een vernieuwend klimaat zijn ruimte, vertrouwen, samenwerking en creativiteit. Dat klinkt aantrekkelijk, maar is niet eenvoudig tot leven te brengen. We laten ons er gemakkelijk door verrassen dat de ruimte in de praktijk toch niet zo groot is of collega’s zich bedreigd voelen door het initiatief van koplopers. Feitelijk zijn dit voorspelbare balancerende krachten die je helpen niet uit de bocht te vliegen. Door op voorhand oog hiervoor te hebben, stuur je aan op gezamenlijkheid in plaats van strijd, energieverlies en traagheid.
Traag versnellen betekent een helder beeld hebben van het klimaat waarnaar je consistent wilt handelen, iedere dag.
Hoe ziet zo’n vernieuwend klimaat eruit? Met welk gedrag kun je steeds blijven leren en vernieuwen? Hoe blijf je wendbaar in een onzekere en snel veranderende omgeving? Hoe kun je omgaan met balancerende krachten die ons vernieuwende gedrag lijken te doorkruisen? En wat is de rol van technologie in dat vernieuwende klimaat?
Vernieuwend gedrag in het nu
Er is flink wat onderzoek gedaan over de kenmerken van een innovatief klimaat. Ik weet zeker dat dit rijtje geen grote verrassingen voor je oplevert:
- ruimte voor eigen initiatief,
- de uitnodiging om met ideeën te komen,
- nadruk op creativiteit,
- bereidheid tot experimenteren,
- tolerantie om fouten te maken,
- aandacht voor teams en samenwerking,
- een kleine afstand tussen hiërarchische lagen,
- vrijheid voor professionals
- en een psychologisch veilig klimaat.
Webinar Traag Versnellen:
Met Arend Ardon. Schrijf je nu in
Wanneer we kijken naar de zogenaamde future skills van het World Economic Forum, zien we bovenaan de lijst complexe probleemoplossing, kritisch denken en leren, creativiteit en samenwerking.
Werken aan leervermogen, wendbaarheid en creativiteit
Van al die kenmerken en vaardigheden is één punt naar mijn mening het belangrijkst: in een onvoorspelbare wereld, waar het onzeker is wat de toekomst van ons verlangt, kunnen we ons het best voorbereiden door te werken aan ons leervermogen, onze wendbaarheid en creativiteit. Het is nogal link om ervan uit te gaan dat onze kennis, denkbeelden en gedrag uit het verleden volstaan om ook in de toekomst van waarde te kunnen zijn. Daarmee zul je nooit verder komen dan het bekende terrein waar we ons comfortabel voelen, de platgetreden paden. Of anders gezegd: als je alleen op plekken blijft waar jouw vaardigheden je dienen, raken je vaardigheden verouderd. Die verouderde vaardigheden bepalen dan de hoogte van jullie plafond.
Het gaat om hoe je je opstelt
Vernieuwend gedrag is niet iets wat je bij gelegenheid toont. In die brainstorm op de hei, tijdens de hacketon of in de leiderschapssessie. Dan gaat het je nooit lukken om het in je systeem te krijgen. Het gaat ook niet om het aanleren van een paar vaardigheden. Het gaat er eerder om hoe je je opstelt, waartoe je bereid bent. Creativiteit, experimenteren en leren tonen zich in interactie.
Redeneer je vanuit jouw vaststaande denkbeelden of zoek je actief naar nieuwe perspectieven? Val je klakkeloos terug op jouw manier van leidinggeven, samenwerken of veranderen? Of onderzoek je regelmatig in hoeverre jouw gewoontes nog aansluiten bij jullie verlangen? Blijf je vooral op terreinen waar jij je zeker voelt met voorspelbare uitkomsten of durf je te experimenteren met nieuw gedrag, nieuwe aanpakken en ruimte voor onvoorziene resultaten? Moet het bij de eerste poging lukken of leer je met vallen en opstaan? Dit gedrag vraagt om continu oefenen. Leren door te doen. Steeds weer.
Werken in het hier-en-nu
Een vernieuwend klimaat kun je niet invoeren. Daaraan werk je in het hier-en-nu. We praten er gemakkelijk over als iets abstracts. Maar het is heel concreet: jouw eigen gedrag in het NU is de beste graadmeter van de cultuur die jij in stand houdt. Dat is soms oncomfortabel, maar wel eerlijk.
Enkele voorbeelden.
- Klaagcultuur: als je er tegen een collega over klaagt dat anderen zich niet vernieuwend opstellen.
- Behoudende cultuur: als je je afsluit voor een perspectief dat je ongemakkelijk vindt.
- Weinig reflectieve cultuur: als je anderen beschuldigt van weerstand tegen jouw initiatief.
- Leercultuur: als je doorvraagt op feedback.
- Vernieuwende cultuur: als je iemand de ruimte geeft een initiatief te nemen waarvan je de uitkomst niet kent.
- Samenwerkingscultuur: als je de verantwoordelijkheid neemt om jouw rol in een moeizame samenwerking openlijk te verkennen.
In mijn boek Traag Versnellen leer je dat het dichtbij je komt. Een innovatief klimaat kun je niet implementeren, het is wat je morgenochtend in de eerste interacties weer doet.
Bron: Traag versnellen
Door: Arend Ardon
