Onzekerheid is de enige nieuwe zekerheid voor organisaties. Kijk maar eens goed om je heen: razendsnelle technologische ontwikkelingen vinden plaats in een sterk veranderende sociaal-maatschappelijke context. We kunnen dit samenvatten als de VUCA-wereld, met Volatiel, Uncertain, Complex en Ambigu als trefwoorden. Grote maatschappelijke vraagstukken zijn het gevolg. Met volop risico’s én kansen, waarvoor we met onze organisaties (deel)oplossingen moeten zien te vinden. Dit vraagt niet meer om risicomanagement, maar juist om meer risicoleiderschap. Hoe ontwikkel je dat? Dat leg ik uit in een serie blogs met in totaal zeven tips. In dit blog Tip 6: Durf te kiezen én neem daarvoor verantwoording.
Tijd voor keuzes
Tijdgebrek is een fenomeen dat mijzelf bepaald niet onbekend is: advieswerk, opleidingen ontwikkelen en geven, artikelen en af en toe een boek schrijven, onderzoeken begeleiden, de rol van echtgenoot en vader van drie dochters vervullen, fit blijven met flink wat sporten. Ik herken het fenomeen tijdgebrek ook in veel organisaties. Niet zelden komt dit onverholen tot uiting met de uitspraak: ‘Risicomanagement? Daar heb ik helemaal geen tijd voor!’ Een doordenker. Dit zijn managers of professionals die eigenlijk continu net wat te veel ballen in de lucht moeten zien te houden. Overigens houden ze die ballen vaak in de lucht om daarmee ongewenste onzekerheid te beteugelen. Iets wat, zoals we inmiddels weten, lang niet altijd lukt. En zeker niet door meer van hetzelfde te doen. Jaren geleden hoorde ik een zenmeester in dit verband een wijze uitspraak doen die me als volgt is bij gebleven:We willen te veel en kiezen te weinig.Deze woorden herinner ik me vaak en ik gebruik ze ook regelmatig binnen organisaties. Herkenning valt me vaak ten deel, wat niet wil zeggen dat de oplossing zo eenvoudig is: meer en scherpere keuzes maken. Nog steeds ervaar ik zelf met regelmaat tijdgebrek. Bijvoorbeeld tijdens het werken aan m’n boek Risicoleiderschap, waarbij ik ‘slachtoffer’ ben geworden van mijn eigen optimisme bias: ik had er aanzienlijk minder tijd voor ingepland dan ik nodig bleek te hebben. Er zit een diepe waarheid in de noodzaak om keuzes te maken, wat wederom betekent dat je goed moet weten wat je wilt en niet wilt. Met andere woorden: je ambities en doelen zijn helder. Durven kiezen betekent ook het aantal risico’s in het risicodossier beperken tot de relevante risico’s. Dit zijn er een stuk of tien, maximaal twintig. Durven kiezen betekent ook: niet elk risico willen beheersen. Evenals accepteren dat er af en toe gewoon iets fout gaat, onbedoeld en ongemerkt. Hiervoor de verantwoording durven en kunnen dragen, dit is wellicht een hogere vorm van risicoleiderschap.
Tip 6: Durf te kiezen én neem daarvoor verantwoording
De concrete tip die hieruit voortkomt: durf jaarlijks, maandelijks, wekelijks en dagelijks te kiezen, op basis van ambities en doelen. Dit geldt voor alle niveaus in organisaties en voor personen zoals jij en ik. In de VUCA-wereld is het immers onmogelijk om elk risico op en aan te pakken. Keuzes zijn essentieel, want onze energie en middelen blijven begrensd. Accepteer de consequenties van deze keuzes, ook als het een keer misgaat. Streven naar het goede is prima. Altijd streven naar perfectie is een vorm van ongezonde angst. Meer weten over risicoleiderschap? Ga dan naar het overzichtsartikel: Risicoleiderschap: waarom, wat en hoe? Meer weten over risicogestuurd werken? Ga dan naar het whitepaper Risico is geen probleem. Door: Martin van Staveren
