Onzekerheid is de enige nieuwe zekerheid voor organisaties. Kijk maar eens goed om je heen: razendsnelle technologische ontwikkelingen vinden plaats in een sterk veranderende sociaal-maatschappelijke context. We kunnen dit samenvatten als de VUCA-wereld, met Volatiel, Uncertain, Complex en Ambigu als trefwoorden. Grote maatschappelijke vraagstukken zijn het gevolg. Met volop risico’s én kansen, waarvoor we met onze organisaties (deel)oplossingen moeten zien te vinden. Dit vraagt niet meer om risicomanagement, maar juist om meer risicoleiderschap. Hoe ontwikkel je dat? Dat leg ik uit in een serie blogs met in totaal zeven tips. In dit blog Tip 5: Accepteer onzekerheid.
Over motivatie
In 1943 publiceerde Abraham Maslow zijn motivatietheorie over de universele behoeften van de mens. Zijn hiërarchische ordening van behoeften wordt vaak weergeven in een piramide. Op het tweede niveau, tussen het niveau met lichamelijke basisbehoeften als eten drinken en het derde met de behoefte aan sociaal contact bevindt zich de behoefte aan veiligheid en zekerheid. Op basis van deze theorie is het dus niet zo vreemd dat de acceptatie van zekerheid velen makkelijker afgaat dan de acceptatie van onzekerheid. En dat het conventionele risicomanagement zich richt op beheersing van risico’s, met als onderliggende reden het genereren of behouden van veiligheid en zekerheid. Alleen, zekerheid begint in de VUCA-wereld een schaars goed te worden, met onzekerheid als enige nieuwe zekerheid. Daarbij begint de piramide van Maslow na zeventig jaar wat instabiel te worden. Er zijn onderzoekers en consultants, zoals de Amerikaanse natuurkundige en filosoof Danah Zohar, die beweren dat de piramide van Maslow eigenlijk op z’n kop staat én daarbij ook veel te hiërarchisch is. Danah Zohar kent een veel groter belang toe aan de top van de piramide van Maslow: zelfrealisatie. Als we, zeker in de westerse wereld, om ons heen kijken, heeft ze vermoed ik wel een punt. Tip 5: Accepteer onzekerheid
De concrete tip die hieruit voortkomt: accepteer als risicoleider onzekerheid en help anderen om dat ook te doen, hoe tegennatuurlijk dat ook is. Verschuil je niet achter de illusie van zekerheid en jaag dat niet na met overbodige controles. Besef dat veiligheid en zekerheid belangrijke behoeften van ons mensen zijn, maar dat zelfrealisatie dat ook is. Zeker in de westerse wereld, waarin de meeste mensen al ruimschoots in hun basisbehoeften zijn voorzien. Je ziet dit terug bij veel jongeren, die een baan met betekenis zoeken, in plaats van een baan met louter een goed inkomen. Door anderen te helpen effectiever om te gaan met onzekerheid, kun je een waardevolle bijdrage leveren op elk niveau binnen en buiten organisaties. Dit neigt naar zelfrealisatie.- Meer weten over risicoleiderschap? Ga dan naar het overzichtsartikel: Risicoleiderschap: waarom, wat en hoe? Meer weten over risicogestuurd werken? Ga dan naar het whitepaper Risico is geen probleem.Â
