Stakeholderengagement is alleen efficiënt wanneer het als een gestructureerd proces wordt voorbereid en uitgevoerd. Het vertrekpunt voor dat proces is de eigen positie, kortom het organisatiedoel en de ambitie voor langetermijnwaardecreatie, inclusief de gekwantificeerde doelen die daarvoor moeten worden gesteld. Deze doelen zijn richtinggevend voor stakeholderengagement en vormen de kaders voor het beleid. De doelen moeten helder zijn en in de organisatie zijn ingebed.
- Identificatie: Bepaal de relevante interne en externe stakeholders van de organisatie en stel vast of daarmee al een relatie bestaat en wat daarvan de aard en kwaliteit is. Doe dit op het niveau van organisaties en personen (individuen).
- Positiebepaling: Schat de positie in die de stakeholders innemen ten opzichte van jouw vertrekpunt: de organisatiedoelstelling en ambitie op het punt van langetermijnwaardecreatie, zoals geformuleerd vanuit de SDG-doelen. Inventariseer ook de belangen, verwachtingen, behoeften, waarden en normen van de stakeholders. Dit onder meer door met hen hierover in gesprek te gaan.
- Machtspositie: Bepaal de invloed en macht die de verschillende stakeholders hebben en kunnen uitoefenen. Bijvoorbeeld op de publieke beeldvorming over jouw organisatie.
- Onderlinge verbondenheid: Analyseer de onderlinge verbindingen en relaties tussen de verschillende stakeholders en schat daarmee de kansen in voor mogelijke coalitievorming.
- Strategie en tactieken: Bepaal de strategie en doelstellingen voor stakeholderengagement voor de verschillende clusters van stakeholders.
- Interactie en communicatie: Implementeer gerichte interactie en communicatie en werk waar mogelijk samen met de interne en externe stakeholders.
- Monitoring: Volg de realisatie van de beoogde resultaten van het stakeholderengagementbeleid.
- Evaluatie: Evalueer zorgvuldig het stakeholderengagementbeleid en bepaal de noodzakelijke stappen tot bijstelling en optimalisatie.
- Verantwoording: Rapporteer en leg verantwoording af over de resultaten van het geïmplementeerde stakeholderbeleid.
Aard en positie
Bij het inventariseren van de stakeholders ga je voor iedere interne en externe stakeholder(groep) na wat de aard en positie van de stakeholders kan zijn. Het gaat namelijk altijd om maatwerk omdat er veel stakeholders zijn, die ook weer verschillende belangen, verwachtingen en waarden hebben. Voor internationaal opererende organisaties is het het zaak rekening te houden met cultuurverschillen. Verwachtingen, belangen en waarden kunnen variëren in verschillende geografische regio’s. Daarnaast is het belangrijk ervoor te zorgen dat alle informatie en communicatie-uitingen beschikbaar zijn in de verschillende talen (zie voor communicatie ook hoofdstuk 8 van het boek Van winst naar waarde).
Stakeholdermapping
Stakeholdermapping is belangrijk om de interne en externe actoren te identificeren, te prioriteren en te begrijpen. Kortom, om te weten wie jouw stakeholders zijn, welke standpunten ze hebben en hoe de verschillende stakeholders met elkaar zijn verbonden. Stakeholdermapping bestaat in de praktijk uit vijf onderdelen: identificeren, categoriseren, begrijpen, verbanden leggen en visualiseren. Stakeholderengagement start dus met in kaart brengen van alle relevante stakeholders.
Vervolgens is het zaak te bepalen wat hun positie is ten opzichte van jouw organisatie, organisatiedoel en ambitie op langetermijnwaardecreatie. Ten slotte stel je vast wat de belangen van de stakeholders zijn en in welke mate ze in staat zijn invloed uit te oefenen. Op hoofdlijnen onderscheid je interne en externe belanghebbenden, die je vervolgens kunt verdelen in drie groepen stakeholders, namelijk interne, externe en interface stakeholders.
Beluister de podcast met Frank Peters over integriteit
Bron: Van winst naar waarde
Door: Frank Peters
