Overtuigingen zijn de basis van ons gedrag. Gedrag laat zich omschrijven als alles wat je doet. Je gedrag bepaalt uiteindelijk of je wel of niet effectief bent. Maar gedrag is er niet zomaar. Het komt voort uit overtuigingen. Bedenk dat je wel 60.000 gedachtes per dag hebt en de meeste daarvan zijn overtuigingen. Geen wonder dat je soms gek wordt van jezelf. Iemand die neigt naar depressiviteit heeft al snel honderdduizend gedachtes per dag. Overtuigingen ontstaan vanuit opvoeding, vrienden, familie, school en de cultuur waarin je opgroeit. Zo’n 95% van je overtuigingen heb je veelal onbewust aangenomen voor je tweeëntwintigste jaar.
Het is deze set aan overtuigingen die bepaalt hoe je nu in het leven staat. Ieders set aan overtuigingen is verschillend en dat bepaalt uiteindelijk het werkelijke verschil tussen ons als mensen. Natuurlijk is er een onderscheid in geaardheid tussen mensen en zien we er allemaal anders uit. Dit zijn echter niet de verschillen waarin wij ons werkelijk van elkaar onderscheiden. Stel je maar eens voor dat je bent opgevoed bij Beatrix en Claus … Zou je dan dezelfde persoon zijn geweest die je nu bent geworden? Hoogstwaarschijnlijk niet. Waarschijnlijk had je dan een heel andere set aan overtuigingen meegekregen (gecreëerd) in
je leven.
Model van overtuigingen
Het onderstaande model laat zien dat overtuigingen bepalend zijn voor je gedrag. Op persoonlijk niveau is je karakter een optelsom van alle onderliggende lagen. Je karakter wordt gevormd door je gedrag, communicatie, emoties en de overtuigingen die jij bij je draagt.
Goed nieuws: gedrag komt dus voort uit overtuigingen. En aangezien overtuigingen ooit bewust of onbewust door jou zijn aangenomen, betekent dit dat de veelgehoorde aanname dat je nu eenmaal bent wie je bent, komt te vervallen. Jij kunt wel degelijk veranderen! Hoe? Door op zoek te gaan naar overtuigingen waar jij onbewust last van hebt, die jou belemmeren en daardoor leiden tot gedrag waar je niet blij mee bent (je valkuilgedrag). Realiseer je dat overtuigingen de bril zijn waardoor
jij naar de wereld kijkt. Jouw bril, met alle interpretaties van dien, bepaalt wat jij doet en zegt. En nog belangrijker: iedereen heeft zijn of haar eigen bril. Dit laatste vergeten we vaak. We denken dat onze eigen bril de waarheid bevat. Meer hierover aan het einde van deze stap.
Jezelf dieper je overtuiging in graven
Besef verder dat overtuigingen zichzelf versterken. Wanneer jij erachter komt dat je bijvoorbeeld je leven lang al de overtuiging hebt ‘ik moet alles oplossen’, je ook steeds situaties om je heen ziet waarvan jij denkt dat je die moet oplossen. Je overtuiging wordt dus iedere keer weer bevestigd door de omgeving. Dit komt alleen maar doordat jij vanuit jouw bril, met jouw overtuiging, onbewust de wereld op deze manier waarneemt. Je overtuiging wordt dan een selffulfilling prophecy: je wilt zien wat je gelooft. Dit doe je niet expres, het is een volkomen onbewust proces. Op deze manier graaf je echter wel steeds dieper je overtuiging in. De overtuiging wordt steeds meer waar voor jou. En dan is het heel lastig te bedenken dat ten eerste die overtuiging van jou is en dus te veranderen is, en dat ten tweede je een geheel andere overtuiging zou kunnen hebben. Bijvoorbeeld de overtuiging: ‘Ik vertrouw mensen en dat helpt me in mijn werk om los te laten’.
Wil je dus valkuilgedrag veranderen, dan zul je op zoek moeten gaan naar de overtuigingen onder dit gedrag die je onbewust bent gaan geloven en waar je misschien vanaf wilt. Van belang hierbij is dat je pas gedrag gaat veranderen als je zelf gemotiveerd bent om dat te doen. Doe het niet voor een ander maar voor jezelf.
Ontdekken kost moed
Het ontdekken van overtuigingen kan soms moeilijk zijn. Er is veel moed nodig om je overtuigingen bloot te leggen. Je hebt namelijk geen idee wat je tegenkomt. Het kan dus heerlijk zijn om te blijven geloven dat jij je gedrag niet kunt veranderen. Dat je nu eenmaal zo bent. Het lost alleen niets op. Je blijft doen wat je altijd al deed en dan krijg je ook altijd wat je al kreeg. Er zal niets veranderen.
Bron: De moed om te vertrouwen
Door: Marjan Haselhoff
