Lidmaatschap, je kunnen verbinden en voeden in horizontale relaties, raakt aan de basis van menselijke verbondenheid en samenwerking. Daarom is het fundamenteler dan leiderschap. Dit is een systemisch ordeningsprincipe. Voordat je effectief kan leiden, moet je eerst leren om deel uit te maken van een groep en de dynamiek daarbinnen ervaren.
Je eerste ervaringen met lidmaatschap en leiderschap doe je op in het gezin waarin je opgroeit. Hier hebben je ouders de leiding en zijn zij ‘de groten’ en jij bent ‘de kleine’; zo leer je over de verticale relatie. Als je broers of zussen hebt, leer je zo over de horizontale relatie. In het gezin leer je over vertrouwen en verbondenheid en over macht en onmacht. Je leert om uit te reiken en aan te nemen.
Kwetsbare kant die je nodig hebt
Zo leer je een kwetsbare kant ontwikkelen die je als leider hard nodig hebt om te voorkomen dat je kracht vervormt en dat je gaat leiden vanuit macht. Een goed ontwikkeld vermogen om lid te kunnen zijn, is dan ook essentieel om een leidinggevende positie vanuit een stevige basis te vervullen, zodat je je ook kunt blijven voeden. Als je die horizontale voeding mist, loop je vanzelf een keer leeg. Je kunt immers niet meer geven dan wat je zelf hebt aangenomen.
Veel leiders die ik tegenkom, hebben hierin behoorlijk wat gemist. Omdat ze, om wat voor reden dan ook, op jonge leeftijd al ‘de grote’ moesten zijn en thuis de leiding overnamen of het voornamelijk alleen zijn gaan doen. De isolatie die inherent is aan de positie van leidinggevende is dan vertrouwd terrein. Voor hen is de rol van voortrekker, op basis van een oud scriptbesluit, vaak een tweede natuur. Een rol aannemen waarin ze niet de leiding hebben, vinden ze vaak een stuk moeilijker.
Meer te leren over lidmaatschap
Ik herken dit patroon ook bij mezelf. Ook ik ben het ondernemen en leiden vooral in isolement gaan doen. De paradox is dat wij dus eigenlijk meer te leren hebben over lidmaatschap dan over leiderschap. Dat is ook een belangrijke reden waarom leiderschapsprogramma’s met groepen zo goed werken. Wij mensen leren en ontwikkelen ons in groepen. Je kunt er herkansen wat je in de jonge kinderjaren hebt gemist. Zo heb ik in de afgelopen jaren zelf ook een enorme inhaalslag kunnen maken.
Dus hoe gek het ook klinkt: als je wat over leiderschap wilt leren, moet je bij lidmaatschap beginnen. Leiderschap is vergelijkbaar met het innerlijk proces van het verlaten van het ouderlijk huis: op pad gaan en je eigen weg vinden. Lidmaatschap lijkt in die zin op de terugkeer: jezelf opnieuw toevertrouwen aan – en je verbinden met – je wortels, zodat je je erdoor kunt laten voeden. Om daarna met vertrouwen weer op pad te gaan.
Keer Terug!
‘Keer terug, wat of wie je ook bent, keer terug
afgodendienaar of aanbidder van het vuur, keer terug!
Want onze poort is niet de poort van wanhoop.
Al brak je een gelofte honderdmaal, keer terug!’
RUMI
De beweging van uit huis gaan en terugkeren vormt een dans tussen de polariteiten Leiderschap ∞ Lidmaatschap. In hoofdstuk 3 (polariteiten) van het boek het Pad van de leider heb je gelezen dat er vaak één kant van de polariteit in het licht staat en de andere kant meer in de schaduw. De beweging tussen de polariteiten is daardoor wat bevroren. Zo zal bij jou vooral het leiderschap in het licht staan. Dat moet ook vooral niet minder worden; het gaat erom dat je het lidmaatschap wat meer insluit en in het licht brengt, zodat je leiderschap transformeert. Dat is gezond voor jezelf, maar ook voor de organisatie, want er is nog een overweging.
- Het boek het Pad van de leider staat op de longlist voor Managementboek van het Jaar. Je bestelt het op Boom.nl >>>
- Alle genomineerde boeken vind je hier >>>
Door: Jeroen Offermans
