Innerlijk leiderschap. De sleutel tot de innerlijke oefening van de leider is het vermogen om de reactieve, niet-authentieke en destructieve emoties te herkennen en de irrationele overdrijving ervan bloot te leggen. Daarmee kunnen we emoties verplaatsen van de schaduw naar het licht. Dit wordt het best begrepen aan de hand van de TVC-leiderschapskwaliteiten, die we op onszelf kunnen toepassen als een uiting van ‘innerlijk leiderschap’. Hiermee ondersteunen we de ‘zes beginselen van het leven’ die onze vitaliteit bepalen in ons eigen leven.
Innerlijke bewaker
De Innerlijke Bewaker (Homeostase): Ons autonome zenuwstelsel is veranderbaar: de fight-flight-freeze-reactie, met daarbij de negatieve emoties, komt bij mensen naar boven als we ons bedreigd en afgescheiden voelen. Dit kan ervoor zorgen dat we lichamelijk overspannen, en uit balans raken. Als we ons weer veilig voelen, lichamelijk ontspannen (soms door het juist in te spannen) en in evenwicht raken, zal deze primaire impuls weer verdwijnen – althans, bij mentaal gezonde mensen. We verkeren dus niet permanent in deze onrustige en duistere staat.
Innerlijke verbinder
De Innerlijke Verbinder (Symbiose): We zijn voortdurend onderdeel van een groep en een netwerk. Zodra we ons openstellen voor anderen, onze problemen durven te delen en hulp durven vragen aan anderen, zal er onmiddellijk een ander, meer hoopgevend perspectief ontstaan. In eenzaamheid en sociaal isolement kunnen problemen in onze beleving onoverkomelijk groot lijken. Maar we zijn uitgerust met een prosociale natuur waardoor wij hulp kunnen vragen en ontvangen, waarmee onze negatieve emoties kunnen worden verzacht.
Innerlijke ziener
De Innerlijke Ziener (Creativiteit): De toekomst staat nooit vast, dus is er geen waterdicht bewijs voor het ergste doemscenario. Angst is een slechte raadgever, omdat de angstreactie veelal het realiteitsbesef verstoort en de werkelijkheid vervormt. De mensheid heeft eerder voor grote uitdagingen gestaan en die overwonnen. Telkens bleken we in staat tot innovatie. We kunnen problemen zien als uitdagingen waardoor we kunnen groeien.
Beluister ook de podcast: triple Value leadership met Sander Tideman
Innerlijke wijze
De Innerlijke Wijze (Context-relatie): Het idee dat we een vaste kern hebben die beschermd moet worden, die zich afgescheiden en onveilig voelt, is slechts een truc van ons denken.250 In onze jeugd was het zinvol een ‘ego’ te construeren, maar als we volwassen worden kunnen we doorzien dat we in essentie ego-loos zijn – we zijn slechts een stroom van veranderende gedachten, emoties en sensaties, zonder vaste kern en in een dynamische relatie met de wereld om ons heen. Door rationale analyse kunnen we geen afgescheiden ego vinden – dus wat willen we eigenlijk zo wanhopig beschermen?
Innerlijke ontdekker
De Innerlijke Ontdekker (Cognitie): Volgens de contemplatieve wetenschap is de aard van ons bewustzijn zoals licht: het ‘verlicht’ die objecten die het waarneemt, zelfs als deze bedreigend zijn. Als er duisternis optreedt door de destructieve emoties, dan kan dit simpelweg worden gedefinieerd als ‘de afwezigheid van licht’. Negatieve emoties verduisteren onze heldere waarneming. Als we het licht aandoen zal de schaduw, hoe donker ook, vanzelf verdwijnen. Dit is een natuurlijke kwaliteit van ons bewustzijn.
Innerlijke strijder
De Innerlijke Strijder (Efficiëntie): We kunnen deze reis naar binnen aangaan zonder angst en aarzeling. We kunnen grenzen stellen aan de eisen van onze omgeving en tijd nemen voor onszelf. Wij zijn het instrument van positieve verandering, dus moeten we tijd nemen om voor het instrument te zorgen. Als we ons authentieke innerlijk licht ontdekken, zullen leiderschap en moedig handelen zich van nature manifesteren.
Leider brengt licht
Er wordt gezegd dat de etymologische wortel van het woord ‘leider’ ligt in het woord ‘licht’ – een leider is iemand die licht brengt in de duisternis om anderen te leiden. Als een leider in balans is en een veilige omgeving weet te creëren voor zijn medewerkers en stakeholders, dan pas kan er positieve waarde ontstaan.
Het licht van zo’n leider zal zich manifesteren in de zes constructieve leiderschapskwaliteiten. We moeten niet te ‘licht’ denken over dit licht, want het zal zich uitdrukken in concrete besluiten en handelingen. We hebben het hier niet over het ‘charisma’ van de leider, omdat charisma een narcistische emotie als bron kan hebben die op termijn schadelijk is voor leider en volger. We hebben het hier in feite over ‘compassie’ – de motivatie om anderen te helpen. Compassie is de krachtigste positieve emotie die mensen kennen.
Bron: Triple Value Leadership
Door: Sander Tideman
