Altijd leuk: kijken wat er is gebeurd met ondernemingen die een paar decennia geleden werden bewonderd en toegejuicht als de beste bedrijven en briljante organisaties.
Drie ‘beste bedrijven ever en wat is hun geheim’-boeken horen de grootste bestsellers van de afgelopen decennia: In search of excellence (1982), Built to last (1994) en Good to great (2001). Deze boeken hanteerden allemaal dezelfde basismethode: je maakt een lijst van bedrijven die excellent, duurzaam of great zijn, ontrafelt de geheime formule achter hun succes en belooft dat succes tot je komt als je het lukt om dat kunstje te imiteren. Uiteraard: naïef, was het maar zo simpel – maar er gingen wel miljoenen exemplaren van deze titels over de toonbank. Een interessante vraag is dan: hoe is het eigenlijk gegaan met deze fantastische bedrijven – de Apples en Googles van nu – die in hun tijd zwaar werden bewonderd en subliem presteerden? McKinsey’s Chris Bradley wilde dat wel eens weten en zocht het uit. Vooropgesteld: Bradley vindt deze boeken de moeite waard om te lezen en vindt de adviezen die ze geven van gezond verstand getuigen. Máár…Rooskleurig
De drie boeken noemen 50 ondernemingen. Bradley en zijn team hebben per boek imaginaire aandelenportfolio’s gemaakt, met 100 dollar inleg per genoemd bedrijf, en berekenden wat het rendement ervan zou zijn geweest over 10 tot 15 jaar. Resultaat: gemiddeld zou je het 1,7% beter hebben gedaan dan de index. Niet slecht eigenlijk, maar er valt wat af te dingen op dit rooskleurige plaatje:- Excellente bedrijven deden het vaker echt slecht dan echt goed. De kans dat ze het beter deden dan de markt was fifty-fifty – je kon dus net zo goed kop of munt doen. Bovendien zijn er meer grote verliezers dan grote winnaars. Slechts 8 van de 50 bedrijven deden het meer dan 5% beter dan de index, 16 bedrijven deden het meer dan 5% slechter.
- De relatief goede portfolioscores (gemiddeld 1,7% beter dan de index) zijn toe te schrijven aan de topprestaties van slechts drie bedrijven: Wal-Mart, Intel en tabaksfabrikant Philip Morris. Als we die bedrijven niet meetellen, gaan de positieve scores bijna geheel in rook op.
- Greatness geeft geen garantie op overleven. Amoco, Gillette, Amdahl, Data General, DEC en Raychem werden overgenomen. Kmart, Wang en Circuit City gingen failliet. Nog vijf andere bedrijven, waaronder Kodak, verdwenen in jaren die na de onderzoeksperiode vielen.
De lessen van de beste bedrijven
- De externe omgeving van een onderneming is veel bepalender dan de kwaliteit van de strategie, operaties, management enzovoort. Als je op een golf zit, gaat het goed. Als je bedrijfstak instort, gaat het slecht.
- Neem hoe-wordt-jouw-bedrijf-succesvol-adviezen met een grote korrel zout.
- Kijk uit voor de neiging om de rol van de context en stom geluk te onderschatten.
- Kijk uit voor de neiging om succes te veel toe te wijzen aan dingen die makkelijk zichtbaar zijn, beheersbaar zijn of vleiend zijn voor het executive-ego.
- Respecteer de trend: zet alles op alles om vóór de golf te blijven en hou jezelf niet voor de gek door te denken dat je de trend kunt tegenhouden.
