Samensturing gaat over het creëren van gelijkwaardigheid en wederkerigheid tussen organisatielagen en gezamenlijke verantwoordelijkheid voor strategieontwikkeling en -implementatie. Dit proces leidt tot minder behoefte aan hiërarchie en regelgeving en tot hogere effectiviteit en motivatie van alle betrokkenen.
Omdat de hiërarchische verhoudingen zo natuurlijk veranderden, dacht ik lange tijd dat het wel meeviel met de impact van mijn werk. Ik deed het ook in mijn rol als beleidsadviseur al: beleid maken met de mensen van de werkvloer. Ik had die baan zelfs geweigerd als ik dat niet had gemogen. Maar de impact van Samensturing is wel degelijk groot en sinds ik me dat realiseer, begrijp ik ook waar de botsingen met hiërarchische figuren over gingen. Denken vanuit gelijkwaardigheid doorbreekt namelijk actief de hiërarchie, want ieders bijdrage is even belangrijk. Ook die van de manager. Die wordt dus zeker niet overbodig, zoals in zelfsturingsland vaak wordt gezegd, maar hij zal zichzelf wel opnieuw moeten uitvinden.
Wat betekent gelijkwaardigheid voor jou?
Wat gelijkwaardigheid voor hen betekent, is een fundamentele vraag die ik regelmatig aan managers stel. Samen onderzoeken we wat het verschil is tussen communiceren vanuit hiërarchie en vanuit gelijkwaardigheid. Het belangrijkste verschil komt voort uit de mate van vertrouwen die je hebt in de bijdrage van de ander en van jouzelf aan jullie gezamenlijke doel. Als je twijfelt over je eigen meerwaarde, voel je extra de behoefte om je positie te vestigen. Maar als jij als manager en je medewerkers een eigen rol mogen innemen bij het realiseren van een gezamenlijk doel, waar jullie samen in geloven, komt er een andere energie vrij.
Gelijkwaardigheid betekent dat:
- Je je realiseert dat je zelf onderdeel bent van de verandering;
- Je vertrouwen hebt in de bijdrage van de ander en die misschien nog wel hoger acht dan je eigen bijdrage;
- Je je van mens tot mens durft te verbinden met mensen die je voorheen als ondergeschikten zag;
- Je jezelf en anderen het recht geeft om jullie talenten optimaal in te zetten en van betekenis te zijn.
Dat is spannend… maar mooi! Ik gun iedere manager een dergelijke transformatie. Niet meer langs de zijlijn staan en plaatjes schieten van je team, maar echt onderdeel zijn van jullie gezamenlijke missie.
Voor wie is het lastig?
Werken vanuit gelijkwaardigheid en wederkerigheid is lastig voor managers die:
- Zich niet bewust zijn van een gezamenlijke (organisatie)doel of zich daarmee niet verbonden weten;
- Onvoldoende vertrouwen hebben in zichzelf of de medewerkers;
- Gewend zijn om problemen op te lossen voor anderen.
Dit zorgt ervoor dat menig manager sterk de behoefte voelt om zijn positie te vestigen, om te demonstreren hoe nodig zijn rol is door fouten uit te vergroten, het over te nemen of te laten zien hoe het wel moet. Dat is geen fout van de managers, maar een gevolg van de manier waarop we het systeem hebben ontworpen. Een transformatie naar samensturend leider raakt aan wie je bent en hoe je jezelf ziet. Het triggert de angst om overbodig te blijken en daagt je uit om expliciet te zijn over je drijfveren. Je zult zien dat mensen jou eigenlijk niet nodig hebben voor het oplossen van veel problemen. Kortom, er gebeurt nogal wat. Daarom vind ik dat in een dergelijke transformatie managers met compassie terzijde gestaan moeten worden door specialisten die ten diepste hebben ervaren waar Samensturing over gaat.
Behoefte aan hiërarchie neemt af
Als je investeert in Samensturing, neemt de behoefte aan hiërarchie af. Maar er komt een andere rol voor in de plaats. Dat is misschien een rol meer op afstand, met wellicht een bredere scope, maar je zult hierin meer dan voorheen impact hebben op het leven van de mensen in jouw organisatie.
Verdwijnt jouw hiërarchische rol? Ga op zoek naar de plek vanwaar jij het meest kunt bijdragen aan de missie van de organisatie! Was dat niet je drijfveer? Dan is het even slikken en tijd om je opnieuw te oriënteren. Waarom deed je wat je deed en waarom ga je dat missen? Hoe kun je de elementen die je energie gaven in je werk op een nieuwe plek inzetten? Gun jezelf de tijd om dat uit te puzzelen, eventueel met samen iemand anders. Je bent het waard!
Bron: Samensturing
Door: Rianca Evers-den Ouden
