Of het nu gaat om een gesprek bij de koffieautomaat, op een verjaardag of smalltalk met klanten, je wil niet met je mond vol tanden staan als het over duurzaamheid gaat. Iedereen heeft het er vandaag de dag over, zelfs bij de NOS verschijnen regelmatig artikelen over duurzaamheid. Om deel te kunnen nemen aan het gesprek van de dag, help ik je uit de brand met een lijst met duurzaamheidsbegrippen.
Laten we beginnen met het begrip duurzaam(heid), want wat houdt dit eigenlijk precies in? Het is een manier van bijvoorbeeld ondernemen die het milieu zo min mogelijk vervuilt. Klinkt simpel, zou je zeggen. Echter, wat vandaag duurzaam is, kan morgen alweer zijn ingehaald door nog duurzamere alternatieven. Belangrijk dus om je koppie erbij te houden en up-to-date te blijven wat betreft de laatste ontwikkelingen.
CO2-afdruk/footprint
Dit is de totale uitstoot van broeikasgassen die door bijvoorbeeld een organisatie, dienst of product veroorzaakt worden. Beschouw het als voetafdrukken die achterblijven in nat asfalt – die blijven voor altijd zichtbaar. Er zijn diverse tools waarmee je de CO2-afdruk van jouw organisatie kan meten en die je op weg kunnen helpen om deze te verkleinen.
CO2-neutraal/klimaatneutraal/net zero
CO2-neutraal betekent dat je net zoveel CO2 opneemt uit de atmosfeer, bijvoorbeeld door het planten van een bos, als je uitstoot. Vergelijk het met een soort weegschaal die altijd in balans moet zijn. Bij klimaatneutraal ligt er meer focus op het compenseren van CO2-uitstoot, terwijl bij net zero vooral wordt gewerkt aan reductie om zo te voorkomen dat de hoeveelheid concentratie van gassen in de atmosfeer toeneemt. Dit is overigens niet hetzelfde als CO2-vrij, wat inhoudt dat er tijdens het volledige productie-, leverings- of operationele proces geen CO2 wordt uitgestoten – dan zou de weegschaal immers ook niet gelijk staan.
CSRD
CSRD staat voor Corporate Sustainability Reporting Directive. Een hele mond vol. Dit is Europese wetgeving die moet zorgen dat grotere organisaties niet alleen maar zeggen dat ze duurzaam bezig zijn, maar dit ook bij het rapporteren kunnen aantonen. Door dit te standaardiseren, wordt het voor consumenten ook eenvoudiger om te achterhalen hoe bedrijven presteren op duurzaamheidsgebied. Organisaties moeten rapporteren over aspecten met betrekking tot mens en milieu, zoals hun energieverbruik, informatie over diversiteit en gelijkwaardigheid in het personeelsbestand en beleidsmaatregelen. Grote organisaties moeten vanaf boekjaar 2024 pen en papier en de nodige spreadsheets in de aanslag houden om te rapporteren volgens de CSRD-richtlijn.
CSR/MVO
CSR, oftewel Corporate Social Responsibility, is de Engelse term voor wat we in het Nederlands afkorten als MVO: Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Dit klinkt wellicht ingewikkeld, maar het komt erop neer dat organisaties niet alleen aan zichzelf denken. Ze moeten hun verantwoordelijkheid nemen voor en waarde toevoegen aan de mensen (people), het milieu (planet) en winstgevendheid (profit). Environmental, Social en Governance (ESG) is ook zo’n term die af en toen een gesprek wordt in geslingerd maar heeft eigenlijk dezelfde betekenis. Een organisatie opereert maatschappelijk verantwoord als er bij iedere bedrijfsbeslissing bewust wordt nagedacht over de belangen van de verschillende stakeholders, waaronder de samenleving en het milieu. Met andere woorden: ‘Wat zouden de buren ervan vinden?’.
Green IT
Dit is een verzamelnaam voor het vergroenen van IT-technologieën of -oplossingen, zowel van hardware als software. Het doel hiervan is om de planeet minder te laten lijden onder onze digitale samenleving en dus de negatieve impact van IT op het milieu te verkleinen. Voorbeelden van Green IT zijn het verantwoord recyclen van elektronische apparatuur en het optimaliseren van software voor lagere energieconsumptie.
Greenwashing
Organisaties die zich schuldig maken aan greenwashing doen zich groener voor dan ze daadwerkelijk zijn met als enige doel hun winst opkrikken. Als iets te mooi lijkt om waar te zijn, is dat het vaak ook. Greenwashing is een marketingtruc die inspeelt op ons onbewuste brein en waarmee bedrijven ons proberen te misleiden. Voorbeelden zijn het toepassen van de kleur groen in marketinguitingen, het ontwikkelen van producten voor een milieubewuster imago of het adverteren van zogenaamd duurzame vliegreizen naar de andere kant van de wereld – dat kan natuurlijk niet.
Scope 1, 2 en 3
Scope 1, 2 en 3 vormen de gehele omvang van de CO2-uitstoot van een organisatie. Scope 1 bestaat uit de directe uitstoot van bronnen van een organisatie, scope 2 uit de indirecte uitstoot door aangekochte energie en scope 3 uit de indirecte uitstoot uit de waardeketen, dus van al je partners, klanten en andere organisaties met wie je zakendoet. Hoewel de laatste scope erg complex is om te achterhalen, is de impact ervan juist groot en daarom zo belangrijk. Laat ik de verschillende categorieën verduidelijken met een voorbeeld. Scope 1 kun je bijvoorbeeld vergelijken met het aansteken van je eigen open haard, al moet je daar nu in de zomer waarschijnlijk niet aan denken. Dan zet je eerder de airco aan op een hete dag, waarvan de elektriciteit die je nodig hebt onder Scope 2 valt. De uitlaatgassen van de pizzabezorger die je avondeten komt brengen als je geen zin hebt om te koken, vallen onder Scope 3.
Social Return (on Investment)
Social Return houdt in dat je iets teruggeeft aan de samenleving, gericht op het stimuleren van arbeidsparticipatie voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het levert hetzelfde gevoel op als wanneer je een vriend helpt met verhuizen: er staat geen financiële beloning tegenover maar het levert je wel karmapunten op. Deze maatschappelijke bijdrage is dan ook niet direct terug te vinden in de financiële overzichten, maar het draagt wel bij aan het imago van je organisatie.
Zo, nu je bent bijgepraat over de belangrijkste begrippen rondom duurzaamheid kun je weer deelnemen aan de gesprekken bij de koffieautomaat. Zorg er wel voor dat je bijblijft met de nieuwste ontwikkelingen, zodat je niet overkomt als een groentje.
Door: Jorick Bots, Manager Duurzaamheid & MVO bij ilionx
