Vier op de tien leiders zeggen dat ze meer dan de helft van de week niet genoeg slaap krijgen. Als ik mag raden, is dat waarschijnlijk op zondag, maandag, dinsdag, woensdag, donderdag, vrijdag en zaterdag. Liggen piekeren over je werk terwijl je ook had kunnen slapen: iedereen snapt dat dat niet heel handig is.
Hou dat een tijdje vol en dan gaat naast je mentale ook je fysieke gezondheid eraan. Wat kun je eraan doen? Per slot van rekening voelt het ook ongemakkelijk als je aan het ontspannen bent terwijl er nog zoveel werk op je ligt te wachten. Hoezo ga jij vandaag een paar uur eerder naar huis? Wie vindt dat jij de hele middag op de golfbaan mag doorbrengen?
Gebrek aan focus, of gebrek aan slaap?
Zelfs als jij het zelf niet doorhebt, merken de mensen om je heen hoe dit spanningsveld je werk beïnvloedt. Slaap missen heeft een meetbare invloed op je humeur, je creativiteit en concentratie. Misschien dat al die leiders die klagen over gebrek aan focus, eigenlijk gewoon klagen over een gebrek aan slaap.
Zonder rust gaat de echte inspiratie voor nieuwe ideeën aan je voorbij. Het kost meer tijd om innovatieve oplossingen te bedenken. Je krijgt weerstand tegen diep denkwerk. En zelfs je dagelijkse routines en operationele taken kosten meer tijd dan eigenlijk nodig is. Niet gek dus dat de passie en opwinding die je in het begin voor je werk voelde, begint te vervagen. De monotonie neemt het over en je bent minder gemotiveerd om uit je bed te springen en aan de slag te gaan.
Eindelijk weg
Alleen al daarom is het zo waardevol om de onderste zes gebieden uit het leiderschapsmodel goed op orde te krijgen. Want daarna komt de grote bonus: je kunt je team niet alleen op cruisecontrol zetten, je kunt zelfs af en toe het stuur helemaal uit handen geven: Go Away!
Hoe meer je team zelf de operationele zaken draait, hoe meer jij je eigen tijd kunt indelen. Je hoeft je niet langer zorgen te maken over het dagelijkse reilen en zeilen en dus kom je toe aan de meest interessante kanten van je rol: nadenken over je eigen profiel, stevige strategieën bedenken, je team opbouwen en nog meer van die waardevolle dingen. Eindelijk kun je met een gerust hart wat afstand nemen. Je krijgt ruimte in je hoofd voor nieuwe projecten en andere initiatieven, zowel binnen als buiten je werk. Leiders vinden het vaak geweldig om hun horizon te verbreden. Alleen al omdat het je ook weer helpt met het opdoen van nieuwe inspiratie voor je team of bedrijf.
Je team bevrijden van routinewerk
Zo krijg je bijvoorbeeld tijd en energie om te spelen en experimenteren met AI en robotica. In het begin misschien buiten je team, om niet iedereen meteen te overweldigen. Maar al snel kun je die inspiratie inzetten om je team te bevrijden van saai routinewerk. Hun werk wordt leuker en samen maken jullie je bedrijf of team meer toekomstbestendig.
Voor jou als ondernemer betekent dit zelfs dat je de waarde van je bedrijf flink kunt laten stijgen. Als een potentiële koper de boel zonder jouw hulp draaiend kan houden en je persoonlijke inbreng na de verkoop niet meer nodig is, maakt dat alles wat je hebt opgebouwd een stuk aantrekkelijker. Kopers zien een soepel draaiend systeem dat ze zo kunnen overnemen. En dat maakt van je bedrijf echt een aanwinst. Natuurlijk heeft het motortje wat je hebt gebouwd af en toe onderhoud nodig. Maar je hoeft niet langer als een soort vliegende kiep alles en iedereen tegelijk in de gaten te houden.
En wat ook niet gek is: je leven draait niet langer alleen om je werk. Opeens krijg je tijd voor andere dingen: familie, vrienden, schaken, pianospelen en skiën.
Geen tijd om tijd vrij te maken
Hoe komt het dat tijd vrijmaken zo’n heikel punt is voor veel leiders? Waarom lijkt het maar niet beter te worden? En waarom draaien zoveel mensen continu overuren? In aanloop naar het schrijven van dit boek, heeft mijn team ruim 200 leiders gebeld. Een groot deel van hen zegt dat ze geen tijd hebben om zich te verdiepen in hoe ze tijd kunnen vrijmaken. Het lijkt een foute grap. Waarom is iedereen zo druk?
We geven toch juist leiding zodat de teamleden het werk kunnen overnemen? We hebben toch computers om dingen efficiënter en handiger te maken? We zouden toch gek worden van alle vrije tijd, die ons is beloofd? Waarom is het dan zo anders gelopen? Een paar observaties.
Mestkelders leegscheppen
Allereerst hebben de meesten van ons nooit echt geleerd hoe waardevol rust is. Ergens diep van binnen geloven we nog steeds dat werken het meest waardevolle is dat we kunnen doen met onze tijd. Als je kratjes stapelt, mestkelders leegschept of appels plukt, klinkt dat vrij logisch. Elk uur werken levert meer kratjes, mest en appels op. Maar dit principe gaat niet op bij kenniswerk. Goed leiderschap doe je met je hoofd, met je hersens. En die functioneren heel anders dan je handen en je spieren. We voelen dat intuïtief niet meteen aan. En daar komt nog eens bij dat de gemiddelde docent tijdens onze studie graag de nadruk legde op hard werken, in plaats van dat hij uitlegde waarom juist een goede balans tussen denkwerk en ontspanning de beste resultaten oplevert.
En het wordt alleen maar lastiger omdat we alles wat we nodig hebben voor ons werk aan het einde van dag mee naar huis kunnen nemen. ’s Avonds thuis op de bank kratjes stapelen, mest scheppen of appels plukken is niet echt een optie. Maar e-mails en berichtjes beantwoorden, begrotingen maken en formulieren invullen lijkt wel prima te kunnen.
Terugschieten
En laten we eerlijk zijn, het helpt niet dat je hele team zich nog steeds voor elk besluit en elk proces als een soort klimplant aan je vastklampt. Logisch dat je dan altijd aan het werk bent. Of dat je op z’n minst beschikbaar bent. Wanneer je bedrijf of team, je kindje, zo afhankelijk is van jou, is het niet gek dat je worstelt met schuldgevoelens wanneer je je “baby” even in de steek laat om tijd te hebben voor jezelf en de mensen om je heen.
En weet je nog? De meeste leidinggevenden zijn zover gekomen omdat ze altijd keiharde werkers waren. Niet vreemd als je nog steeds problemen oplost door een tandje bij te zetten. Zo heb je het immers altijd gedaan.
Steeds lastiger ontsnappen
Als je lang genoeg in deze situatie blijft zitten, wordt het steeds moeilijker om eraan te ontsnappen. Ja, natuurlijk ervaar je de frustratie. Natuurlijk heb je het gevoel gevangen te zitten in een cyclus van constant moeten werken. Maar je weet ook niet echt hoe het anders zou kunnen.
De afgelopen jaren is dit steeds meer m’n vak geworden. Ik vind het interessant om mee te denken over allerlei onderwerpen rond leidinggeven en ondernemen, maar de meeste leiders die mij benaderen, willen allereerst hun eigen tijd vrijmaken. Zo ben ik steeds meer toegegroeid naar een van de lastigste onderdelen van mijn vak. Werken aan je organisatievorm, teamproductiviteit, businessmodel, branding, marketing of verkoop gebeurt immers min of meer buiten jou om. Je eigen tijd vrijmaken niet. Dat gaat rechtstreeks over wie jij zelf bent, over jouw profiel en over alle patronen, beslissingen en overtuigingen die ervoor zorgen dat je nog vastzit in je werk.
Hoe lastig het ook is, ik vind het wel heel mooi en hoopgevend om te zien hoeveel leiders we de afgelopen jaren hebben kunnen helpen om daar, deels of helemaal, uit los te komen. Gewoon met de technieken die ik ook met jou deel in het boek Cruisecontrol.
Beluister de podcast: Cruisecontrol met Taco Oosterkamp
Bron: Cruisecontrol
Door: Taco Oosterkamp
