Europa heruitvinden

In ons webessay “kruispunt Europa” (2015) van het WI voor het CDA laten we aan de hand van een wetenschappelijk gevalideerd model zien dat de Europese Unie zich als organisatie niet anders gedraagt dan een willekeurig andere organisatie. Elke organisatie, zo ook de Europese Unie, doorloopt vier ontwikkelingsfasen. Op basis van het model kunnen keuzes gemaakt worden waardoor de organisatie kan voortbestaan. De vraag is of de ongecontroleerde Brexit duidt op de veranderende structuren van een organisatie in verval of juist de aanzet vormt voor de heruitvinding van de Europese Unie.

Er zijn vier scenario’s denkbaar:

1. We gooien de handdoek in de ring en verklaren Europa failliet
2. We gaan repareren. Voor hen die alleen geld en markt zien, misschien een reële optie, maar dan zou het op peil brengen van socialisatievermogen (draagvlak) toch echt een voorwaarde zijn. Het Christelijk-Sociaal congres noemt dit “De kracht van verbondenheid”.
3. Terug naar enkel de focus op de gezamenlijke markt is wat ook het Brexit kamp c.s. bepleit. Dergelijk terugkeren naar een vorige fase is iets wat in het bedrijfsleven wel vaker wordt  gedaan. De praktijk leert dat daar een hoge prijs voor moet worden betaald in de vorm van het verliezen van geld en van marktaandeel, de interne verhoudingen komen onder druk te staan.
4. Wij pleiten voor doorstappen naar een volgende fase. Volgens het model is dat het  introduceren van een periode van grotere flexibiliteit, waarbij saamhorigheid niet wordt afgedwongen door regels en procedure, maar vooral door het onderstrepen van de gemeenschappelijk waarden en het streven naar een nieuw gemeenschappelijk ideaal.

Hiermee start een nieuwe cyclus gekenmerkt door creativiteit, waarin maatschappelijke innovaties een kans krijgen om zo de mogelijkheden die de huidige technologische ontwikkelingen hebben ook daadwerkelijke binnen handbereik komen en om antwoorden te vinden voor de grensoverstijgende vraagstukken als klimaat, schaarste, armoede, vrede en veiligheid. Om tot een flexibeler Europa te komen zullen we de handen uit de mouwen moeten steken. Het denk en spiritueel vermogen van de Europese Unie zal moeten worden geactiveerd. Europa zal opnieuw gedefinieerd worden en vastgelegd in een nieuw verdrag, gezocht moet worden naar een nieuwe institutionele orde. Waarom niet een Europa van regio’s in plaats van natiestaten? In ieder geval zal sterk doorgevoerde subsidiariteit in plaats moeten komen van centraal opgelegde standaardisatie. Hoe dit te bereiken? Ten eerste moeten er verhalen komen die Europa positief weten te verbinden aan de realiteit van het leven van de gewone burger. Ten tweede moet het ontwikkelen van het spiritueel en intellectueel vermogen van in Europa een boost krijgen. Ten derde moet de economie van Europa flexibiliseren. Voorwaarde voor flexibiliteit is dat Europa financieel op orde is en er zo budgettaire ruimte wordt gecreëerd. Het Europa van verschillende snelheden en misschien toch een Neuro en een Zeuro in plaats van één euro. Ten vierde moet het Europese democratisch stelsel tot in de haarvaten van Europa op de schop. Standpunten worden te veel bepaald door de vraag: what’s in it for me? Dit Europese cherry picking is tekenend voor  toenemende narcistische politiek. Terwijl democratie juist gebaat is bij solidariteit tussen verschillende groepen, ontwikkelt de samenleving zich de kant van polarisering op. De politiek reageert te veel op de waan van de dag en grote vraagstukken worden overgeslagen. Het nemen van verantwoordelijkheid door de politiek is daarom stap één op weg naar een nieuw Europa. Door: Teun Hardjono en Hubert Beusmans. Auteurs van het boek Europa heruitvinden, dat 25 november verschijnt. Het boek: Europa heruitvinden Er is veel gezegd en geschreven over Europa en de Europese samenwerking. Maar één perspectief ontbreekt, de Europese samenwerking bekeken vanuit een bedrijfskundige blik. In Europa heruitvinden doen Teun Hardjono en Hubert Beusmans dat wel, en wat opvalt is dat de ontwikkeling van de Europese samenwerking lang modelmatig verloopt.

• Meer informatie over Europa heruitvinden >>>