Van klimaatontkenner tot klimaatactivist. De grote meerderheid die zich daar tussenin bevindt. We krijgen allemaal te maken met de energietransitie. We gaan onze huizen op een andere manier verwarmen en op een andere manier koken. De energiesectorsector moet dit de komende jaren mogelijk maken, op een betaalbare en betrouwbare wijze, met de netbeheerders voorop. Welkom in de VUCA-wereld.
De term VUCA dook voor het eerst op in Amerikaanse defensiekringen, begin jaren 1990. De afkorting is bedoeld om de onvoorspelbaarheid in de wereld te duiden. In interactie zorgen volatiliteit (beweeglijkheid), uncertainty (onzekerheid), complexiteit en ambiguïteit voor een onstabiele en snel veranderende wereld. Dit heeft forse impact op onze organisaties en ons eigen (werk)leven. De laatste jaren duikt het VUCA-woord ook op in de Nederlandse blogs en managementliteratuur. Netbeheerders, maar bijvoorbeeld ook infra-bedrijven en regulerende toezichthouders, bevinden zich met de energietransitie midden in die VUCA-wereld. Ze hebben immers te maken met de continue dynamiek van nieuwe technologieën. En ook met de complexiteit van onnoemlijk veel maatschappelijke, economische en politieke factoren, die steeds veranderen en elkaar ook nog eens beïnvloeden. Ook ambiguïteit of dubbelzinnigheid is een constante. Dit begint al met de verschillende inzichten over of en hoe snel het klimaat verandert en wat daar al dan niet door wie aan toe doen. Het eindigt waarschijnlijk in onze portemonnee: wie is bereid om hoeveel extra te betalen? Het resultaat van dit alles: volop onzekerheden.
Hoe om te gaan met al die onzekerheden rondom de energietransitie, die zich kunnen manifesteren als risico’s én kansen? Het vooral op beheersing en controle gerichte conventionele risicomanagement is daar ongeschikt voor. De VUCA-wereld is immers niet te beheersen, laat staan te controleren. De VUCA-dynamiek vraagt om andere, innovatieve risico-benaderingen, waarbij effectief omgaan met risico’s hand in hand gaat met het verzilveren van kansen. Onzekerheden kunnen immers ook positief uitpakken.
Stedin is zo’n netbeheerder die al middenin de energietransitie zit en op een eigenzinnige, innovatieve manier omgaat met de risico’s en kansen die daarmee gepaard gaan. Het radioprogramma BNR in Bedrijf heeft hier onlangs op locatie in Rotterdam een hele uitzending aan gewijd. Aan de hand van prikkelende vragen van presentator Maarten Bouwhuis vertelde Ravish Mehairjan, hoofd risicomanagement van Stedin, over zijn vernieuwende risicobenadering en wat dat oplevert. En natuurlijk ook over de uitdagingen die ermee gepaard gaan. Ik (Martin van Staveren) was als externe deskundige uitgenodigd om mijn visie te geven op anders omgaan met risico’s én kansen: Welkom in de VUCA-wereld!