Bij veel mensen bestaat er een groot verschil tussen wat ze willen en wat ze doen. Als ik aan cursisten vraag wat ze echt willen, dan komen er andere zaken naar voren dan die ze doen. Ik heb in mijn lange carrière goed doorgevraagd en heel vaak gehoord dat mannen graag een of twee dag(en) minder zouden willen werken in plaats van fulltime, vooral als ze een gezin hebben. De vraag waarom ze dat dan niet doen, wordt beantwoord met: ‘Ze zien me aankomen; dan kan ik mijn carrière wel schudden.’
Gelukkig zijn die mogelijkheden voor mannen en vrouwen verbeterd. Was het percentage mannen dat parttime werkte in 2006 ongeveer 21 procent, nu, tien jaar later is dat 26 procent. Het aantal fulltimebanen nam af met 8 procent. De belangrijkste verklaring daarvoor blijft, volgens Witjes van het cbs, de stijgende behoefte aan balans tussen werk en privé. ‘We zagen al dat vrouwen met de komst van kinderen niet meer stoppen, maar gewoon blijven werken. Wel willen ze dat met thuis blijven combineren. Mannen doen daar steeds meer aan mee’, concludeert Witjes (ad, 10-11-2016).
In de praktijk is van een gelijke verdeling van werk, huishouden en zorg nog geen sprake. Vrouwen werken overwegend in deeltijd, ook als ze geen kleine kinderen hebben. Mannen houden sterk vast aan hun voltijdse werkweek, ook als ze kleine kinderen hebben. Ondanks dat heeft de helft van de mannen die recent voor het eerst vader zijn geworden, een halve of hele ‘papadag’ per week. De meeste mannen nemen hiervoor ouderschapsverlof op of gaan flexibel werken (Emancipatiemonitor van het Sociaal Cultureel Planbureau (2016)). De belangrijke rol die vaders spelen in de opvoeding van hun kinderen mag wat mij betreft nog wel wat sterker aangezet worden.
Onbetaalde arbeid
De 7 miljoen werknemers in Nederland verrichten jaarlijks voor ruim 20 miljard euro aan onbetaald overwerk, zo blijkt uit onderzoek van tno in opdracht van de fnv. Als je dit zou omzetten naar betaald werk, dan levert dat bijna 300.000 extra fulltimebanen op. Daarmee is de officiële werkloosheid in één klap voor meer dan de helft opgelost (fnv, 2017). Het aantal arbeidsongeschikten in Nederland is hoog, hoewel het aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen tussen 2003 en juni 2016 gedaald is met 179.000. Begin 2003 werden 993.000 uitkeringen verstrekt, het hoogste aantal ooit. In de periode 2012-2015 stabiliseerde het aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen rond 818.000. Sindsdien is het eind juni 2016 weer iets gedaald tot 810.000. Dit meldt het cbs (2016).
Uit onderzoek van Sabelis, naar het begrip tijd onder topmanagers, komt als conclusie naar voren dat topmanagers niet anders over tijd denken dan in termen van efficiency. Ze kennen alleen een instrumenteel-technische benadering van tijd. Tijd als een (schaars) goed, net als geld. Tijd = geld. Nooit genoeg.
Uit deze onderzoeken blijkt dat anders omgaan met tijd niet zo eenvoudig is. Weten wat je wilt en het dan ook doen, is lang niet altijd makkelijk, want je moet sterk in je schoenen staan en weten wat je wilt.
Effectiviteit en efficiency
Bij het kijken naar ‘hoe gaat het meestal?’ is het belangrijk het verschil te leren zien tussen effectiviteit en efficiency. Bij efficiency gaat het erom de dingen die je doet op de juiste manier te doen, zodanig dat projecten binnen de gestelde tijd voltooid worden en voldoen aan de gestelde normen. Het is handig om efficiënt te werken en geen tijd te verliezen … maar het is wat anders dan effectiviteit.
Effectiviteit gaat net een stapje verder. Hierbij gaat het er niet om de dingen op de juiste manier te doen, maar vooral om de juiste dingen te doen. En de juiste dingen hebben dan altijd te maken met wat wezenlijk en werkelijk belangrijk is in je werk en in je leven; met je visie, je idealen, je waarden: wat maakt dat jij blij wordt, geïnspireerd raakt, enthousiast bent?
Effectiviteit en efficiëntie gaan niet altijd hand in hand. Leidinggevenden die op een volkomen juiste en absoluut efficiënte wijze zonder visie hun medewerkers taken laten uitvoeren, werken bijvoorbeeld niet bepaald effectief. En werkende ouders die bij thuiskomst voorrang geven aan een schoon huis boven spelen of praten met hun kinderen, zijn wel efficiënt maar niet effectief bezig.
Als managers de nadruk gaan leggen op effectiviteit, betekent het dat ze mensen zien die vorm geven aan hun leven en met wie het bedrijf een contract heeft afgesloten om hen de juiste dingen te laten doen. Tijd wordt dan de bedding voor de stroom van het leven en als manager leid je gedurende korte of langere tijd de energie en kennis van je medewerkers in goede banen. Letterlijk in ‘goede banen’: ‘jobs’ waar het plezierig werken en goed toeven is.
Bron: Effectief tijdbeheer
Door: Ineke Kievit-Broeze
