Optimisme werkt door de optimismeformule. Want optimisme gaat over het verhaal dat we onszelf vertellen. Over wat we in verleden en heden meemaken én over welke verwachtingen we van de toekomst hebben. Want de kleur van de bril die we opzetten, bepaalt de accenten en de kleur van ons verhaal. Nogal belangrijk dus hoe die verwachtingen eruitzien.
Zijn ze hoog, zijn ze laag? We hebben al gezien dat optimisme daardoor de brandstof in onze motivatiemotor is. Want welk gevoel je van tevoren bij die verwachtingen hebt, is cruciaal voor óf en hóé je je tijd, energie en reputatie wilt inzetten. Want: als je vooruitkijkt – ‘vooruit verwacht’ – zie je de toekomst dan met vertrouwen of juist met angst tegemoet? En kom je dus in actie of denk je: laat maar, zonde van mijn energie?
Stel dat Peter vol enthousiasme alles uit de kast haalt om een project tot een succes te maken, omdat hij verwacht dat hij voor het einde van het jaar promotie kan maken. Dan zit hij natuurlijk in zak en as als er geruchten zijn dat zijn collega gevraagd gaat worden, en niet hij. Als hij dat ruim van tevoren hoort en gelooft, is de kans groot dat zijn motivatie voor zijn huidige project een flinke deuk oploopt.
Vertrouwen en angst bepalend voor geluksbeleving
Dat vertrouwen of juist die angst is op zichzelf al sterk bepalend voor onze geluksbeleving en ons gevoel van welbevinden in het hier-en-nu. Als jij over een maand een belangrijke presentatie aan de raad van bestuur moet geven, kán dat je een positief gevoel geven (als je er vertrouwen in hebt, voel je waarschijnlijk een positieve vibe die je juist energie geeft). Maar als je er erg onzeker over bent, hak je misschien nog liever je arm eraf dan dat je het risico loopt voor paal te staan, mocht het mislukken. (Want je weet wel ‘bijna zeker’ dat dat gaat gebeuren.)
In dat laatste geval gaat er veel te veel energie en aandacht naar copingmechanismen. Naar het omgaan met de stress die die presentatie op voorhand oplevert. Als je het tenminste niet al van tevoren opgeeft … Ik houd nogal van tegelteksten en hier is er zeker weer een op zijn plaats: ‘Een mens lijdt het meest door het lijden dat hij vreest.’ En zet zichzelf daarmee vaak enorm klem.
De Optimismeformule:
Optimisme is eigenlijk te vertalen in één simpele Optimismeformule:
Optimisme = Vertrouwen > Angst
De optimismeformule is het vermogen om met meer (zelf)vertrouwen dan angst naar de werkelijkheid in het heden, het verleden en de toekomst te kijken. Want:
- Zonder vertrouwen dat iets positief kan veranderen, komen we niet in beweging.
Als we angst hebben al helemaal niet, dan is het verstandiger om stil te blijven zitten met alle zekerheden die we wel denken te hebben. - Zonder vertrouwen in onszelf, in anderen en in de hulpbronnen om ons heen, komen we echter ook niet in beweging. Zonder vertrouwen in mogelijkheden en in ons potentieel om invloed te kunnen uitoefenen op verbetering van onze situatie, is het net zo goed zinloos om onze kostbare energie in te zetten.
Optimisme leidt tot vertrouwen
Maar als we wél het idee hebben dat we zelf onze situatie positief kunnen beïnvloeden, dan komen we in actie. Pas dan investeren we tijd, moeite en energie in actie. Want anders is het verstandiger om de situatie vooral zo te houden als ze nu is. In feite is er opnieuw sprake van een selffulfilling prophecy: optimisme leidt tot vertrouwen. En succesvol bouwen aan (zelf)vertrouwen leidt weer tot optimisme: tot positieve verwachtingen van de toekomst en tot positieve verhalen over het heden en het verleden. De optimismeformule helpt daarbij.
Bron: Optimisme aan het werk
Door: Juul van den Boomen
