Fouten maken is iets wat veelal wordt afgestraft. Want fouten maken is dom. Fouten kosten geld. Fouten zijn niet gewenst. Terwijl je zou zeggen: blunder eens wat vaker en leer wat meer. Maar zo werkt het niet. Het moet goed gaan. Het liefst in 1 keer.
Het gevolg is dat er veel organisaties een verstikkende cultuur heerst waarin medewerkers hun best doen om niet negatief op te vallen. Uit angst voor woede-uitbarstingen van managers. Uit angst om dingen fout te doen. Managers ondersteunen die cultuur door op alle slakken zout te leggen en elke vorm van risico uit te sluiten. Het gaat er dan niet meer om dingen goed te doen, maar om dingen niet fout te doen. Niet fout staat dan gelijk aan goed.
Angst voor fouten
De meeste mensen worden onbewust gestuurd door de angst om fouten te maken. Dat is goed te verklaren vanuit onze evolutie. In de oertijd zorgden fouten voor weinig voedsel, gewonden of de dood. Een fout in de jacht op een holenleeuw was niet fijn, want de jager werd zo een prooi. Een nederzetting op een risicovolle plek langs een rivier kon zorgen voor dood en verderf wanneer die rivier overstroomde. Het nemen van een onbekende route kon ervoor zorgen dat je op het territorium van een rivaliserende stam kwam. En dat werd oorlog, met sneuvelende mannen en verkrachte vrouwen tot gevolg. De angst voor fouten zit diepgeworteld in ons overlevingsinstinct.
Vandaag is een fout maken veel minder erg. Tenminste, in de meeste beroepen. Ben je arts of reddingswerker, brandweerman of militair, dan kan het maken van een verkeerde inschatting zeer ernstige gevolgen hebben voor een patiënt, voor je collega’s of jezelf. Maar verder? Het kost hooguit geld, tijd of negatieve publiciteit en een gedeukt ego.
Weinig innovatie
Als de angst voor het maken van fouten regeert dan wordt er weinig innovatiefs gedaan om iets heel goeds voor elkaar te krijgen. Medewerkers worden hooguit zeer bedreven en innovatief in het vermijden of verdoezelen van dingen die niet goed gingen. Met als positief gevolg dat innovatief vermogen nog wel aanwezig is. Het is dus zaak om de verstikkende cultuur te doorbreken en het innovatieve vermogen in te zetten om waardevolle acties voor organisatie en klant te creëren.
Als manager kun je de eerste stappen zetten in het doorbreken van de angstcultuur. ‘Verander de wereld, begin bij jezelf’, is een goed motto daarvoor. Want wanneer je medewerkers afrekent op het maken van fouten ontneem je hen de kans om hun fout te herstellen. En daarmee ontneem je jezelf de kans om iemand de hemel in te prijzen voor zijn of haar oplossend vermogen.
Vertrouwen
Het begint bij het hebben van vertrouwen. Vertrouwen in de kennis en kunde van je medewerkers. Vertrouwen dat ze goede dingen kunnen bedenken en uitvoeren. Vertrouwen dat ze problemen op kunnen lossen. Vertrouwen dat ze zich niet door een tegenslag uit het veld laten slaan. Vertrouwen dat ze het ook zonder jouw sturing kunnen. Geef ze het vertrouwen dat ze dingen mogen proberen en dat ze daarbij fouten mogen maken.
Geef het goede voorbeeld door bijvoorbeeld een meeting in het leven te roepen. Een meeting waarbij iedereen vertelt over zijn of haar grootste blunder. En je trapt zelf af. Want ook jij hebt fouten gemaakt. Veel fouten. Op school, in je privésfeer, op het werk, op de sportclub. Je hebt geblunderd aan de lopende band. Net als iedereen. Pas als er een sfeer is waarin fouten vertelt kunnen worden zonder angst voor een straf, kan er innovatie zijn.
Denk daarbij maar aan deze managementklassieker. Een jongeman die werkte bij IBM had een project verpest. En goed verpest. De schade was ruim 60.000 dollar. De jongeman kwam bij zijn manager en zei dat hij er alle begrip voor zou hebben als hij ontslagen zou worden. ‘Jou ontslaan?’, zei de manager, ‘Ik denk er niet aan. Ik heb namelijk zojuist 60.000 dollar in je opleiding geïnvesteerd.’
Kom op: blunder eens wat vaker
Blunder zelf dus eens wat vaker, kom ervoor uit en laat ook je medewerkers fouten maken. Om het ze vervolgens zelf te laten oplossen. Daarmee geef je eigenaarschap aan het probleem en aan de oplossing. En dat stimuleert het innovatieve vermogen van je mensen.
Door: Eduard van Brakel
Boekentips:
