Fundament zorgt juist voor beweging!

Van netwerken bestaat een hardnekkig beeld dat ze zichzelf vormgeven en zich niet laat organiseren. Het kan juist wel degelijk! Met spelregels, leiderschap en vorm kan je in een netwerk beweging, interactie en actie mogelijk maken. Samen vormen ze een stevig fundament voor verbinding.

Hoe gedragen we ons?

Een netwerk kent geen hiërarchie; geen vaste structuur, werkwijze en procedures. Het is niet vanzelfsprekend hoe taken worden verdeeld, wie eindverantwoordelijk is, wie de baas is en wie verantwoording aflegt. Met het ontstaan van netwerken, ontstaan dan ook vaak gedragsafspraken, oftewel spelregels. Door het maken van spelregels weet je waar je aan toe bent en wat je mag verwachten van andere deelnemers aan het netwerk. Spelregels bieden deelnemers comfort van waaruit zij in staat zijn gezamenlijk stappen te zetten. Een belangrijke spelregel kan bijvoorbeeld zijn; hoe besluitvorming tot stand komt. Met veel mensen is kan het lastig zijn tot besluiten te komen. Dat kan vertraging en onvrede met zich meebrengen. Het helpt dan om vooraf duidelijk te hebben wanneer een besluit genomen kan worden en wanneer dat geldig is (bijv. conform meerderheid of netwerkleiders hebben doorslaggevende stem).

Hoe regelen we het?

In ieder netwerk is behoefte aan iets of iemand die dingen regelt, enige richting geeft en organiseert. Er is leiderschap nodig. Let wel, dit is geen hiërarchische vorm van leiderschap, maar gedeeld leiderschap. Het is het resultaat van inspanningen van meerdere mensen in het netwerk wat er voor zorgt dat verbindingen tot stand komen en resultaat geboekt wordt. De activiteiten die horen bij leiderschap kunnen dan ook op verschillende plekken en door verschillende mensen worden ingevuld. Juist omdat er in een netwerk geen formele ‘bazen’ zijn, heeft iedere deelnemer een rol om te kijken ‘of het goed loopt’ en, indien nodig, te interveniëren.

Hoe richten we het in?

Leiderschap en spelregels bieden houvast voor deelnemers. Daaromheen is echter een bepaalde infrastructuur nodig voor communicatie en overleg; de vorm. Het gaat in feite over hoe het netwerk de functies leiderschap en spelregels wil organiseren. Een klein netwerk kan kiezen voor zelforganisatie, maar een netwerk met veel partijen zal eerder geneigd zijn om een netwerkbureau in te richten. Ook de middelen zijn onderdeel van de vorm; welke financiële en materiële middelen ondersteunen het netwerk? Hoe financieren we coalities, doen zij dat zelf of bestaat er generieke financiering vanuit het netwerk? Deze drie elementen vormen samen het fundament: één van de bouwstenen van een netwerk. Je kunt het zien als de basis waarop actoren aan de slag gaan met hun identiteit en ambities. Lees daarover meer in het boek ‘Organiseren in en met netwerken’. Door: Renee Linck en Nikki Willems

Het boek: Organiseren in en met netwerken

Werken in netwerken, dat gaat toch vanzelf? Veel mensen spreken over netwerken in termen van ‘zelforganisatie’ of ‘zwermen’, die zich niet laten organiseren. De auteurs laten in dit boek zien dat netwerken wel degelijk zijn te organiseren. Op basis van hun ervaringen in en met netwerken als procesbegeleider, adviseur en deelnemer geven ze jou handvatten om effectiever te werken in én met netwerken.

• Meer informatie over Organiseren in en met netwerken >>>