Met behulp van een innovatiestrategie kunnen de innovatievisie en -doelstellingen in een organisatie worden gecommuniceerd. Om te komen tot een innovatiestrategie kan gebruik worden gemaakt van het innovatiestrategiemodel. Dit model bestaat uit drie stappen. Het start met een uitgebreide verkenning van de omgeving en de ambities van een organisatie. Vervolgens vindt de werkelijke analyse plaats. Ten slotte volgt het opstellen van de innovatiestrategie.
Achtergrond van het innovatiestrategiemodel
Over innovatiestrategie en het nut daarvan wordt al jaren geschreven. Door verschillende auteurs (End, 2008; Christensen, 1997; Salah, 1993) is aangetoond dat organisaties en instellingen met een goede innovatiestrategie grotere voordelen kunnen behalen. Daarnaast is een innovatiestrategie nodig om waarde te creëren voor een organisatie. Het innovatiestrategiemodel geeft een praktische invulling aan het ontwikkelen en maken van een innovatiestrategie.
Zo werkt het model voor de innovatiestrategie
Het opstellen van een innovatiestrategie start met een uitgebreide verkenning van enerzijds de externe omgeving en anderzijds de interne omgeving. Daarna volgt de werkelijke analyse en ten slotte het opstellen van de innovatiestrategie. Met behulp van drie grote stappen kan een samenhangende en passende innovatiestrategie worden ontwikkeld.
Stap 1
Bij de eerste stap ligt de nadruk op de externe verkenning. Hier breng je de omgeving in kaart. Hierbij kun je gebruikmaken van een trendanalyse, DESTEP-factoren of van het ContextCanvas. Zo krijg je inzicht in onder andere demografische, economische, sociale, technologische, ecologische en politieke factoren. Daarnaast kan informatie over klantbehoeften en concurrenten extra inzichten opleveren. Met behulp van scenarioplanning kun je de onzekerheden en de verwachtingen van de omgeving nog beter in kaart brengen. Naast de externe verkenning kan ook worden ingezoomd op de eigen organisatie, in een zogeheten interne verkenning. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de resources van een organisatie. Hier kan het 7S-model als leidraad fungeren.
Stap 2
In stap 2 wordt de informatie over de externe en de interne omgeving gecombineerd. Ze worden geanalyseerd in relatie tot de visie, ambities en doelstellingen van de organisatie. Een SWOT-analyse kan hierbij een mogelijke methode zijn om de opties en kansen voor een organisatie in beeld te brengen. Maar ook een toekomstverkenning met beelden hoe de eigen organisatie er over tien tot twintig jaar kan uitzien, kan een goede werkwijze zijn.
Stap 3
In de derde en laatste stap wordt de innovatiestrategie opgesteld, die over het algemeen uit verschillende lagen bestaat. Het management of leidinggevend kader van de organisatie zal besluiten moeten nemen om de definitieve visie en doelstellingen vast te stellen. Die vormen de basis voor een roadmap om vanuit de huidige tot de gewenste situatie te komen, op basis waarvan de verdere invulling van de innovatiestrategie kan plaatsvinden. Het implementeren van de innovatiestrategie kan worden gerealiseerd met behulp van innovatieprogramma’s of innovatienetwerken.
Het innovatiestrategiemodel in de praktijk
Hieronder staat een fictief voorbeeld beschreven van een financiële dienstverlener.
Stap 1
Enige jaren geleden heeft de Bank Voor Iedereen meegedaan aan een groot internationaal onderzoek naar diensteninnovatie. Uit een eerste externe en interne verkenning bleek dat de Bank Voor Iedereen een leidende rol heeft op het gebied van innovatie, maar dat de diensteninnovatie niet optimaal was georganiseerd.
Stap 2
Uit een grondige externe en interne analyse is gebleken dat het bij de bank ontbrak aan een formele diensteninnovatieafdeling, innovatieprocessen en criteria voor besluitvorming over investeringen. Daarnaast bleek ook dat programma’s en projecten onvoldoende waren ingeregeld.
Stap 3
Na de externe en interne analyse heeft de Bank Voor Iedereen een nieuwe innovatievisie geformuleerd: ‘De Bank Voor Iedereen is en blijft door innovatie de meest vernieuwende en meest klantgedreven bank.’ Deze visie zal verder moeten worden uitgewerkt naar deelvisies voor alle aandachtsgebieden en aangeboden diensten. Op basis van de nieuwe innovatievisie heeft de bank vervolgens innovatiedoelstellingen bepaald en een innovatieroadmap en strategie-implementatieplan opgesteld. Daarnaast heeft de bank een zelfontwikkelde innovatiemonitor, waarmee de omvang en het nut van de innovatie intern kan worden gemeten. Mede hierdoor komen de discussies en het proces van het ontwikkelen van een overkoepelende innovatiestrategie op gang.
Zelf aan de slag met het innovatiestrategiemodel
Het zelf ontwikkelen van een innovatiestrategie kan op basis van de eerder beschreven drie stappen. Om deze drie stappen te doorlopen, kun je gebruikmaken van de hieronder weergegeven structuur voor een rapport.
Samenvatting
Inleiding
- Externe en interne verkenning
- Uitgangspunten voor innovatievisie
- Innovatievisie
- Innovatiedoelstellingen
- Roadmaps
- Overzicht verschillende innovatieactiviteiten
- Innovatieorganisatie
- Innovatieproces en tools
- Innovatievermogen
- Innovatiecultuur
- Innovatiekennis
- Implementatie innovatiestrategie
Conclusies
Verschillende disciplines in een team
Om een innovatiestrategie te ontwikkelen kun je een team samenstellen met mensen vanuit verschillende disciplines. Bij stap 1 en 2 kun je gebruikmaken van deskresearch, interviews en fieldresearch om een analyse uit te voeren. Bij stap 3 kun je op basis van brainstormsessies en/of workshops de innovatieorganisatie en het innovatieproces inrichten. Vervolgens kun je projectmatig of via Scrum de innovatiestrategie implementeren.
Bron: Handboek Managementmodellen
Door: Patrick Kooij
