Daar zit je dan. Een nieuwe opdracht, een nieuw vraagstuk, een nieuwe rol waarbij van jou verandering en vernieuwing wordt gevraagd. Hoe pak je dat aan binnen de Theorie U? Voordat je start met het vraagstuk is het goed in te zoomen op de vraag achter de vraag. Wat is de vraag? Wat is het probleem? Is er wel een probleem? Is het urgent? Is verandering eigenlijk wel nodig? Hoe kun je het aanpakken? In Theorie U is een van de eerste stappen dan ook observeren, observeren, observeren. Focus aanbrengen op de vraag en komen tot een gezamenlijk vertrekpunt, waarbij je ervoor zorgt dat je de vraag achter de vraag helder krijgt.
Doel: Vraagstuk verhelderen.
45-60 minuten
6-25 personen
Benodigdheden
- Post-its
- Stiften en pennen
- Facilitator
Hoe?
In deze werkvorm vraag je door naar de kern. Waar gaat de verandering echt om? Waar heb je last van? Waar heeft de organisatie last van? Wanneer loop jij straks tevreden de deur uit? Wanneer is de opdrachtgever tevreden? Vaak bestaat de neiging na de toelichting van de casus meteen het vraagstuk te gaan oplossen van A naar B. Het is van belang eerst de echte vraag scherp te stellen. Door deze werkvorm ga je focus aanbrengen in welke vraag je het best kunt stellen en wat het effect daarvan kan zijn.
Breng FOCUS aan op het vraagstuk via de volgende stappen.
Stap 1
Licht het vraagstuk of dilemma kort toe. Neem een bewering, een uitspraak, van iemand of van jezelf als uitgangspunt. Start met ‘Hoe Kunnen We …’ (HKW) of ‘Hoe Kan Ik …’ (HKI) gevolgd door die bewering of uitspraak. Faciliteer het gesprek door deelnemers uit te nodigen door te vragen over de situatie zelf.
Stap 2
Laat alle deelnemers op grote post-its de HKW- of HKI-vraag opschrijven. Identificeer het probleem of de situatie die wordt beschouwd als vertrekpunt.
Stap 3
Stel nu ‘waaromvragen’ zoals: Waarom gebeurt dit? Waarom is dit een probleem? Waarom is dit belangrijk? Waarom wil jij het veranderen? Noteer de antwoorden in een kolom onder elkaar. Zijn alle zaken gezegd, stel dan opnieuw de waaromvraag, waarbij je nu vertrekt vanuit een van de antwoorden die eerder zijn gegeven en opgeschreven. Dat kun je zelf doen of hiervoor de anderen uitnodigen. Laat de ander het antwoord beginnen met ‘Omdat …’
Is het echte vraagstuk na vijf keer doorvragen nog niet scherp? Stel dan een andere vraag.
Stap 4
Nodig een van de deelnemers uit het echte vraagstuk samen te vatten en check bij de anderen of dit klopt. Is de samenvatting nog niet helemaal correct, laat deze dan bijstellen en laat hem of haar het vraagstuk opnieuw samenvatten.
Beluister onze podcast: De kracht van de theorie U:
Bron: De kracht van de theorie U
Door: Eric Edens, Ilona Goessens, Nancy Kalbvleesch, Jannet Koster, Ietze Oostinga
