Het begrip weerstand bij verandering wordt veel gebruikt, zowel in de literatuur als in de praktijk. Het gebruik van dit begrip leidt tot drie ernstige misvattingen.
- De eerste misvatting is dat mensen tégen verandering zijn. Er zijn dan twee opties. De ene optie is om te stoppen met veranderen, maar daar wordt zelden voor gekozen. De andere optie is om te zorgen dat weerstand verdwijnt. Graag zo snel mogelijk, want dan kun je verder met veranderen. Dit leidt tot acties die de weerstand onbedoeld vergroten.
- De tweede misvatting volgt uit het woordje ‘tegen’. Dat suggereert dat je tijdens veranderingen met voor- en tegenstanders van doen hebt. Polarisatie is het gevolg. Dat maakt het creatief gebruikmaken van de bestaande diversiteit aan meningen en ervaringen onmogelijk.
- De derde misvatting is dat weerstand opgelost moet worden. Veranderen gaat gepaard met weerstand, dat is een gegeven. De vraag is niet hoe van de weerstand af te komen. De vraag is hoe ermee om te gaan.
Weerstand als gevolg van verandering
Het begrip weerstand tegen verandering inruilen voor weerstand als gevolg van verandering legt de basis voor het kunnen omgaan met weerstand. De term ‘gevolg’ maakt dat je op zoek gaat naar achtergronden. Het leidt ons naar de vraag waar de weerstand precies vandaan komt. En precisie is nodig om weerstand te kunnen hanteren. De ene verandering is de andere niet.
Weerstand als gevolg van een wijziging in taken is iets anders dan weerstand als gevolg van uitbesteding van werkzaamheden. In het ene geval kan training of opleiding helpen, terwijl het andere geval om een outplacementtraject vraagt. Omgaan met weerstand vereist dus kennis van de context.
Voel je aan waarom het helpt om het begrip weerstand tegen verandering in te wisselen voor weerstand als gevolg van verandering? Wij (Ik?) nodigen (nodig) je uit om een actueel voorbeeld in gedachten te nemen van weerstand als gevolg van verandering. Om welke verandering gaat het? Wie reageert op welke manier? Zijn het reacties van een aantal mensen of is er sprake van een algemeen beeld? Wat is er aan de hand dat dit gebeurt? Weet je waar de weerstand vandaan komt? Prima als je deze vragen niet direct kunt beantwoorden. Ga vooral ook niet direct over tot actie. Voordat je kunt kiezen uit mogelijke interventies, is het nodig om eerst goed te begrijpen wat de achtergrond is van de weerstand waar je mee te maken hebt.
Door: Kilian Bennebroek Gravenhorst
Het boek: Perspectieven op veranderen
In Perspectieven op veranderen hebben acht smaakmakers in organisatieverandering hun inzichten gebundeld. Dit levert een rijk beeld op van dynamiek in organisaties en hoe je een aanlokkelijke koers uitzet in een dynamische omgeving. Een scala van veranderstrategieën en interventies komt aan bod. Omgaan met weerstand en creëren van draagvlak worden evenwichtig belicht. Er worden handvatten aangereikt hoe u samen met anderen succesvol kunt veranderen.
