Terwijl in het basiswerk van Bennis, Benne en Chin (1969) planned change en de wetenschappelijke onderbouwing expliciet aan de orde komt, is het begrip change manager of verandermanager er nergens terug te vinden. In plaats van change management spreken zij over ‘change-agent’.
In 1965 werd door Schein al gewezen op de noodzaak om adequate kennis op te doen omtrent veranderen (een theorie van verandering, changing)(Schein, 1965). Noch een vakman, noch een algemeen manager kan dat zomaar. Dat is een aparte professie voor een verandermanager of change-agent, een kunde en wetenschap, gericht op professioneel en betrouwbaar veranderen in organisaties. In 1989 schreef McLennan: ‘The change agent’s expertise accordingly consists of knowledge and skill in tapping into the enterprise’s interaction processes, in order to discover whatmembers of it do, feel, think, and experience: how they define and act in their unique organizational world. The would-be change agent needs to develop the ability to detect and comprehend the meaning ascribed by members of the enterprise, in order to help them change it. He or she helps them elaborate appropriate interaction processes, to capture and generate data on themselves and the organization, and to utilize that data. The change agent provides and imparts knowledge and skill in how to work with that data.’ (McLennan, 1989)Visie op verandermanager
Inmiddels heeft de visie op de verandermanager of change-agent zich verder ontwikkeld. Momenteel heeft die op zijn minst met drie zaken te maken:- Met zijn eigen persoon(lijkheid): hij moet zijn eigen angst om te veranderen voor het grootste deel hebben overwonnen en ook de grenzen van zijn eigen invloed kennen om situaties en anderen realistisch te kunnen beoordelen en veranderen.
- Met inzichten uit diverse wetenschappelijke disciplines. In ieder geval die disciplines die een bijdrage leveren aan het verbeteren van organisaties en aan de juiste balans tussen mens en organisatie. Dat veronderstelt minimaal inzicht in de organisatiekunde, de psychologie en de interventiekunde.
- Met een juiste combinatie van zijn kunde en persoonlijkheid. Alleen als technocraat een veranderproces aansturen, zal nooit toereikend zijn. Zijn persoonlijkheid zal het echte veranderen moeten stimuleren. Een analytisch vermogen met een helikopterview zou extra kracht kunnen bijzetten.
Verandermanager gaat verder
Maar de taken van een verandermanager gaan binnen de veranderkunde nog verder dan het bovenstaande, namelijk:- Veranderkunde veronderstelt tevens dat het begeleiden en aansturen van complexe veranderprocessen op een betrouwbare wijze gebeurt, dat wil zeggen met behulp van betrouwbare inzichten, modellen en methoden.
- Veranderkunde kan alleen maar professioneel gebeuren, als de change-agent ethisch handelen hoog in zijn vaandel heeft staan en (maatschappelijke en sociale) verantwoordelijkheden durft te dragen in de uitoefening van zijn vak.
