Ik zit in een conferentieoord, in het zonnetje. Het is prachtig najaarsweer en ik werk met een directieteam aan de ontwikkeling van de organisatie. We voeren een mooi gesprek over de ontwikkelingen in de omgeving waar een antwoord op gevonden moet worden, over ambitie en doelen, over hoe het mooier en beter kan. Het zijn bevlogen mensen en aan het einde van twee dagen staat er een prachtig beeld van een hernieuwde organisatie en een plan hoe daar te komen.
Nu alleen nog doen … Morgen wacht het gewone werk weer. Ik zit in een vergaderzaaltje en ik ben in gesprek met een groep medewerkers. De verandering wil maar niet op gang komen. Er is onrust, ontevredenheid en boosheid. Iemand parafraseert Jan Schaefer: ‘Is dit beleid of is hier over nagedacht?’ om aan te geven dat dit wel bedacht kan zijn, maar dat men zich afvraagt hoe goed erover nagedacht is. Als je het werk een beetje zou begrijpen, zou je weten dat dit niet werkt. Het zijn bevlogen mensen en aan het einde van het gesprek staat er een prachtig beeld van hoe het ook zou kunnen en hoe daar te komen. Maar nu weer aan het werk. Zouden ‘ze’ er ook wat mee doen? …Onvermogen om elkaar te bereiken
Ik zit in de auto en overdenk beide gesprekken. Het blijft bijzonder dat in een gewone situatie werk en verandering samenvallen, het in situaties van geplande verandering en veranderkunde twee werelden lijken te worden: die van de ambitie en de wens, en die van de praktijk. Beide gebaseerd op een andere logica. Beide vaak met begrip voor elkaar, maar met onvermogen om elkaar te bereiken. Het is misschien wel een van de allermoeilijkste facetten van een verandering: het vervlechten van de wenselijke en de werkelijke wereld, het overbruggen van de koof tussen wat er al is en wat nog moet ontstaan. Als ik een half jaar naar een organisatie zou kunnen kijken, dan wordt zichtbaar dat de organisatie een kleine beetje verandert in de loop van de tijd. Vanzelf. Maar niet vanzelfsprekend in de richting die op de wat langere tijd nodig is. Hoe moet dan dan met geplande verandering? Daar is het anders. Als ik met de medewerkers in gesprek ben over verandering, begrijp ik hun pragmatische blik en hebben ze vaak vanuit hoe het nu werkt, hartstikke gelijk. Ben ik aan de slag met het vormgeven van een verandering met het management, dan begrijp ik ook die noodzaak of ambitie. Maar het zijn wel veranderingen die (nog) niet werken in de praktijk, die hun waarde nog niet bewezen hebben.Zonder pragmatisme geen verandering
Zonder ambities ontstaat geen beweging. Zonder visie van hoe het anders kan, geen trekkracht naar iets nieuws. Maar zonder het pragmatische vermogen van mensen die het werk echt begrijpen, komt de verandering nooit tot leven. We hebben ze allebei nodig. Ik ben aangekomen waar ik moet zijn. In het conferentieoord, voor mijn lezing over hoe wenselijke en werkelijke wereld in geplande verandering met elkaar te verbinden. Ik kijk uit naar de verhalen van mijn deelnemers. Die als geen ander dit spanningsveld kennen en er oplossingen in zoeken. Ik hoop een (puzzel)stukje bij te kunnen dragen.- Hoe succesvol veranderen? Leike van Oss en anderen vertellen dat in de Masterclass Reeks Veranderkunde >>>
