Managers die denken dat hun bedrijven in sterk concurrerende markten actief zijn, zijn eerder geneigd onethische beslissingen af te doen als ‘acceptabele’ bedrijfspraktijken. Dat blijkt uit onderzoek door RSM en EUR.
De onderzoekers, Niek Hoogervorst van Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM) en Pieter Desmet van Erasmus of School of Law, deden een experiment waarin ze mensen vroegen naar hun mening over het doelbewust oververzekeren van cliënten. De helft van de deelnemers werd verteld dat hun denkbeeldige verzekeringsmaatschappij in een stabiele markt actief was. De andere helft kreeg te horen dat hun bedrijf in een sterk concurrerende markt actief was. Uit de resultaten blijkt dat die laatste groep eerder geneigd was onethisch gedrag goed te keuren als dit winst zou opleveren voor het bedrijf.
Blinde vlek voor onethisch gedrag
Volgens Hoogervorst en Desmet wijzen hun bevindingen erop dat managers in sectoren waar traditioneel veel concurrentie is, zoals de financiële sector, de media of de auto-industrie, waarschijnlijk het meest geneigd zijn onbewust een blinde vlek te ontwikkelen voor onethisch gedrag en dit ook goed te keuren als dat winst voor het bedrijf oplevert.
Taal is mogelijk belangrijk hierbij, zeggen de onderzoekers. Het gebruik van uitdrukkingen als ’targets’, ‘moordende concurrentie’ en ‘bezuinigingen’ geven managers aanwijzingen over de zakelijke omgeving van hun bedrijf. Dit kan ertoe leiden dat morele overwegingen minder zwaar gaan wegen.
Volgens de onderzoekers kan de blinde vlek voor onethisch gedrag worden aangepakt door strengere regels en hogere boetes op te leggen. Dit leidt echter tot grote uitdagingen en hoge kosten om het te handhaven. Bovendien leidt deze aanpak volgens hen waarschijnlijk ook niet tot een sterker bewustzijn over ethiek.
Moraliteit in organisaties
Om dit bewustzijn te creëren moet moraliteit onderdeel gaan uitmaken van het vocabulaire van organisaties, bijvoorbeeld door leiders te leren dat moreel gedrag een belangrijk onderdeel van zakendoen is, zo betogen de onderzoekers.
Ook zouden business schools hun studenten moeten leren dat het belangrijk is niet alleen naar de resultaten onder de streep te kijken, maar ook naar de manier waarop deze resultaten worden behaald.
