Zorg krijgt geen prikkel om te presteren

Zorginnovatie en -preventie moet je belonen met andere contracten, vinden Jurriaan Pröpper en Carl Verheijen.

Contracten tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars zijn niet gebaseerd op belonen van prestaties en uitkomsten, maar vergoeden van processen en volumes. Dat geeft de zorg geen prikkels tot preventie, innovatie en samenwerking, stellen Jurriaan Pröpper (OptiMedis) en Carl Verheijen (gezondheidscentra De Nije Veste en Corlaer). Zij pleiten voor andere contracten met integrale populatiezorg. ‘We gaan preventie, innovatie en samenwerking verankeren en financieren uit de winst die dit oplevert.’ Het eerste contract voor chronische longzorg is op 1 januari gestart.

Organisatorische en financiële innovatie

We staan voor een grote gezamenlijke uitdaging om de toenemende zorg voor vergrijzende patiënten te blijven leveren en verbeteren zonder dat het extra geld mag kosten. Maar hoe organiseer je dat als management? ‘Om kwalitatief goede, toegankelijke en betaalbare zorg nu en in de toekomst veilig te stellen, zal het rendement van zorg verbeterd moeten worden’, zegt Jurriaan Pröpper, directeur van OptiMedis Nederland. ‘Ofwel meer gezondheid per zorg-euro. De groei van de zorgvraag en -kosten moet en kan omlaag als deze gezondheidswinst beloond wordt.’ Hiervoor is innovatie nodig, zoveel is zeker. Niet zozeer technische innovatie, hoewel die ook altijd wenselijk is, maar organisatorische en financiële innovatie door middel van integrale contracten met zorgverzekeraars. Contracten die gezondheidswinst voor specifieke doelgroepen patiënten gaan belonen en opleveren. ‘Uit deze gezondheidswinst kunnen preventie, innovatie en organisatie structureel gefinancierd worden zonder dat dit de zorg extra geld kost. Met andere woorden: een vliegwiel met de zorgverleners aan het stuur om te bepalen hoe zij samen het zorgrendement kunnen en zullen verbeteren. Meer rendement en dekking ook voor de zorgorganisaties op de omzet die zij maken.’

Geen prikkel

Nu lijkt het er op dat de beloning pas komt als patiënten bijvoorbeeld te dik of te ziek zijn. Er is geen financiering voor preventie. Dat ervaart Carl Verheijen, directeur van gezondheidscentra De Nije Veste & Corlaer in Nijkerk. ‘We wachten nu eigenlijk met elkaar net zo lang tot mensen ziek zijn, en gaan dan aan de slag om hen weer beter te maken. We willen daarom nieuwe contractvormen, met prikkels om onze kennis meer in te zetten voor preventie om zorg te voorkomen en innovatie om zorg effectiever en efficiënter te maken.’

Preventie- en Innovatie Fonds

Er komt een lokaal innovatie- of preventiebudget in Nijkerk, met geld dat door transmurale samenwerking en contractering is bespaard op ondoelmatige en inefficiënte onderdelen van huidige zorgtrajecten. Gewonnen gelden kunnen dan gezamenlijk worden herinvesteerd in meer preventieve zorg, waarmee op de langere termijn nóg meer wordt voorkomen en dus bespaard. Pröpper: ‘De gezondheid van populaties wordt niet alleen door de zorg beïnvloed. Een minstens zo groot aandeel hebben de motivatie, leefstijl en omgeving van de mensen. Door regionaal en transmuraal samen te werken in aaneengesloten zorgketens voor specifieke doelgroepen, wordt gezondheidswinst voor de betreffende mensen gerealiseerd en verdeeld tussen verzekeraar én zorgverleners en hun organisaties.’

Kinzigtal op de Veluwe

Andere landen zijn al bezig met integrale populatiezorg op basis van contractinnovatie, zoals in het Duitse Kinzigtal waar Nijkerk mee samenwerkt via (de Nederlandse vestiging van) OptiMedis. In Nederland komt het nu op gang. In Nijkerk is Verheijen in samenwerking met OptiMedis bezig met een nieuw transmuraal contract voor longziekten, waarbij financiering niet plaatsvindt naar aantal verrichtingen, maar naar uitkomsten. ‘Denk aan een minder opnames door meer tijd te steken in beter medicatiegebruik door COPD-patiënten.’ De overheid heeft in 2013 negen ‘proeftuinen’ aangewezen om te experimenteren met andere zorgconcepten en financiering. Maar zonder contractinnovatie zal dat erg moeilijk worden, denkt Verheijen. ‘Men zal dan aanlopen tegen de grenzen van de mogelijkheden door de schotten in de zorgfinanciering en contractering.’

Samenwerking smeden

Om gezondheidswinst te behalen, realiseert OptiMedis regionale samenwerking in transmurale zorgketens voor specifieke patiëntenpopulaties tussen de betreffende zorgverleners. Samen nemen zij contractuele verantwoordelijkheid voor het verbeteren van de zorgervaring, het bevorderen van de gezondheid en het terugdringen van de kostengroei van de doelgroep. Deze drie elementen samen vormen de kern van de Triple Aim van Berwick et al. ‘Om deze factoren gelijktijdig positief te verbeteren, moet de gezondheidszorg nauwer met elkaar, met de patiënt en met de zorgverzekeraar samenwerken. Die puzzel leggen wij als OptiMedis met en tussen de partijen zodat de gezondheidswinst gerealiseerd en gedeeld wordt tot ieders voordeel. En wisselen we uit tussen Nijkerk en andere koploper regio’s in onder andere Friesland. Deze olievlek zal de zorg geleidelijk doen kantelen en toekomstbestendig maken door prestaties te belonen.’ Auteur: Dennis Mensink.