Als we de zorg in Nederland ‘beter’ willen maken, ontkom je er niet aan jezelf en de zorgorganisatie periodiek aan een gezonde zelfreflectie te onderwerpen. Vooral de leiding van een organisatie is bepalend voor de sfeer en werkbaarheid.
Het startpunt: tijd en ruimte voor de leidinggevende
In de problematiek van de GGZ lag onder andere voor mij de uitdaging en motivatie bij Centiv te gaan werken, en het volgende werd op basis daarvan mijn persoonlijke missie:
Persoonlijke missie
-
Hoe de gezondheidszorg effectiever te maken met behoud van kwaliteit en het plezier van de daarin werkende mensen.
Ik wilde daarbij vasthouden aan de bedoeling van de GGZ. Ik was heel benieuwd hoelang ik die zou weten vast te houden en op welk moment dat tot mijn ontslag zou kunnen leiden. Na vijf jaar nog steeds niet ontslagen, kreeg ik juist de ruimte om de organisatie in de gewenste richting te krijgen. Dat is volgens mij het startpunt. Als je als leidinggevende niet de tijd, ruimte en middelen gegund worden een organisatie om te vormen dan wel te transformeren, wordt die doelstelling niet behaald.
Van top-down naar bottom-up organiseren
De zorgorganisaties zijn metaforisch het voertuig waarbinnen het primaire proces kan plaatsvinden. Traditiegetrouw is de manager de chauffeur die zelf de auto bestuurt en recht op het doel afgaat. Dit in tegenstelling tot de leider: die geeft degenen die achter het stuur zitten slechts een landkaart mee met daarop een kader getekend waarbinnen globaal de bestemming gevonden kan worden. De wegen die daarbij worden gekozen zijn niet in steen gebeiteld. Dat maakt navigeren tijdens de ritmogelijk. Navigeren langs mooie landschappen en spannende locaties,kortom het reizen wordt een avontuur. De leider kruipt in de rol van de wegenwacht/monteur die men kan bellen als het voertuig onverhoopt onderweg pech krijgt, naar de garage moet voor onderhoud of wanneer de motor gereviseerd moet worden. Er is in mijn ogen minder management en meer leiderschap nodig in de zorg.
Het strakke keurslijf waarin veel managers in de zorg hun medewerkers trachten te persen, is helaas nog alom aanwezig. Managers die voor elk gesignaleerd probleem zelf een oplossing menen te moeten bedenken en die deze oplossingen vervolgens top-down op de werkvloer dumpen. Vervolgens zijn ze te druk om de vragen van hun medewerkers snel te kunnen beantwoorden als ze die oplossingen proberen door te voeren.
Het is een stijl die niet meer past, geen ‘fit’ meer heeft met de moderne, hoogopgeleide professional. Deze heeft geleerd zelf na te denken en oplossingen te bedenken voor problemen. Zij verbeteren de werkprocessen en de organisatie vanaf de werkvloer, bottom-up, dus. Zorg dus dat je als leidinggevende niet te veel in de weg loopt.
Bron: Betere zorg met minder doekoe
Door: Wouter Hoge
