Wijsheid komt met de jaren. Maar alleen als je er zelf aan werkt!

Iemand wenste me laatst veel wijsheid toe met het nemen van een beslissing. Leuk, dacht ik bij mezelf, maar wat is dat eigenlijk: wijsheid? 

Op zoek naar een antwoord kwam ik uit bij Thomas Meeks en Dilip Jeste van de Universiteit van Californië. Zij achterhaalden negen subcomponenten van wijsheid. Wijsheid – levenservaring hebben en sociale beslissingen kunnen nemen – prosociale waarden hebben en prosociaal gedrag vertonen – in staat zijn tot reflectie en zelfbegrip – onderkennen van en kunnen omgaan met onzekerheid – de emotionele balans kunnen handhaven – tolerant zijn – openstaan voor nieuwe ervaringen – spiritueel zijn – gevoel voor humor hebben. Wijsheid leidt niet per definitie tot succes en daarom komen Martin Seligman en Christopher Peterson in hun boek Character strenghts and virtues met een lijst van zeven karaktereigenschappen waar mensen over de hele wereld het eens zijn dat deze leiden tot succes. Succes – grit (toewijding aan iets) – zelfcontrole – energie/levenslust – sociale intelligentie – dankbaarheid – optimisme – nieuwsgierigheid. Wijsheid & Succes Als je deze twee lijstjes samenvoegt en ontdubbelt – zoals in het boek IK² is gedaan – ontstaat een mooie persoonlijke test. In mijn nieuwsgierigheid hoe ik op die eigenschappen scoor heb ik ‘m gemaakt. Vind je zo’n self assessment te vaag, surf dan eens naar de survey van de University of Pennsylvania. Deze door Angela Duckworth en Chris Peterson ontwikkelde test geeft je een wetenschappelijk onderbouwd inzicht in je eigen mate van grit. Met een 4,8 op een schaal van 5 scoorde ik ‘extremely gritty’. Dat herken ik wel van mezelf: als ik ergens aan begin, wil ik het ook afmaken en ga ik ver om dat doel te behalen. Die focus op dat ene doel gaat soms wel eens ten koste van een bredere blik. Ik sta wat minder open voor andere gedachten. En het gaat soms ook ten koste van mijn humeur. Ik ben zo druk met die ene klus dat ik zelfs wel eens een schaatstraining afzeg, terwijl ik schaatsen zo ongeveer de leukste bezigheid vind die er is. Bovendien weet ik dat sport juist in drukke tijden een heel goed middel is om even te ontspannen. Met andere woorden, die grit gaat ten koste van andere succesbepalende vaardigheden en activiteiten. Vind maar eens de balans. Raar eigenlijk dat voor zo’n wezenlijk onderwerp als karaktereigenschappen en vaardigheden voor succes zo weinig aandacht is op school. Rekenen, taal, geschiedenis, aardrijkskunde. Het lijkt allemaal belangrijker dan de ontwikkeling van zelfcontrole of sociale intelligentie. In Amerika is een organisatie die dit onderkent en die de 11 principles of effective character education heeft ontwikkeld. Je kunt ze hier gratis downloaden. Valt er voor mij als veertiger dan nog wel wat te leren? Een oude hond leer je immers ook niet makkelijk meer een nieuw kunstje. Gelukkig wel … Je hersenen zijn plastisch, ze ontwikkelen zich voortdurend door alles wat je doet en ervaart. Naarmate je ouder wordt, neemt die plasticiteit weliswaar af, maar je bent ook veel beter in staat om zelf te definiëren op welk gebied je je wilt ontwikkelen. Je zeggenschap over waar je je tijd aan gaat besteden neemt toe. Gelukkig, wijsheid komt dan toch met de jaren. Mits je er zelf wel aan werkt. Tekst: Mirjam Hulsebos